«Η ΑΓΑΠΗ ΑΡΓΗΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ», μια συγκλονιστική παράσταση με σπαρακτικές ερμηνείες.

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

 

Πρεμιέρα το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη για το εμβληματικό έργο «Η ΑΓΑΠΗ ΑΡΓΗΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ» της αντισυμβατικής συγγραφέως Λιλής Ζωγράφου, από το  Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1994 και προκάλεσε τότε μεγάλη αίσθηση.

 Η αυστηρά πατριαρχική οικογένεια Φτενούδου ζει σε ένα χωριό της Κρήτης την εποχή του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Η μητέρα και οι πέντε κόρες της υποφέρουν  κάτω από έναν αυστηρό και καταπιεστικό πατέρα. Η Εριφύλη είναι η καλόκαρδη, δίκαιη και στοργική μητέρα που νοιάζεται εξίσου για όλα τα παιδιά της, αλλά που ατύχησε στο γάμο και δεν γνώρισε ποτέ τον έρωτα. Η Ασπασία, η μεγάλη κόρη, κακιά και αυταρχική που ζηλεύει τις μικρότερες. Η Αικατερίνη, η δασκάλα πού θα κάνει την επανάσταση της και θα κλεφτεί με ένα δάσκαλο και η Εργίνη, εγκλωβισμένη στο αρρωστημένο οικογενειακό περιβάλλον από το οποίο δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεφύγει. Η Πηνελόπη, φαίνεται πως γεννήθηκε με κάποια παραμόρφωση και κάποια καθυστέρηση και συχνά την κακομεταχειρίζονται, την κρύβουν στο υπόγειο και την αποκαλούν το τέρας. Τέλος η Ερατώ, η μικρότερη και ομορφότερη, μια πραγματική επαναστάτρια που ζει έξω από συμβάσεις και  μπροστά από την εποχή της, αναζητεί τον έρωτα και την ευτυχία με όλη της την καρδιά.

 Και  η Ερατώ, μόλις 15 ετών ερωτεύεται έναν ιταλό φαντάρο  που έχει καταφύγει στο υπόγειο του σπιτιού τους για να κρυφτεί . Το μικρό κορίτσι μένει έγκυος, ενώ ο πατέρας της οικογένειας πεθαίνει ξαφνικά. Στο  εξής η μητέρα θα διαχειρίζεται πλέον τις καταστάσεις και η Ερατώ γεννά την Αμαλία, ενώ ο φαντάρος φυγαδεύεται στο βουνό. Δυστυχώς η μητέρα Εριφύλη πεθαίνει και αυτή και τα ηνία  παίρνει η μεγαλύτερη αδελφή, η φθονερή και κακούργα Ασπασία που κάνει τη ζωή των αδερφών της μία πραγματική κόλαση. Τι θα απογίνει  άραγε ο παράφορος έρωτας των δύο νεαρών παιδιών μα και πώς θα προχωρήσει η ζωή των υπόλοιπων αδερφών, που η Ασπασία τις αποκλείει από κάθε δικαίωμα στην ευτυχία; Ποιο θα είναι το μέλλον τους μα και το μέλλον της μικρής Αμαλίας;

Θα ξεκινήσω με την εξαιρετική θεατρική διασκευή του έργου που έκανε η Ροδή Στεφανίδου σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Ένκε Φεζολλάρι. Είναι πραγματικά τόσο αντιπροσωπευτική, τόσο εύστοχη, περιεκτική, τολμηρή και καυστική ταυτόχρονα και εστιάζει με απόλυτη επιτυχία στην έμφυλη βία ψυχική και σωματική, σε όλη την κακομεταχείριση και καταπίεση που δέχεται η γυναίκα από τον άνδρα, τον πατέρα ή τον σύντροφο μα και από τη γυναίκα κάποιες φορές, που εδώ είναι η μεγάλη αδερφή. Έτσι, παίρνουμε ένα έργο που σε περίπου δύο ώρες, άλλοτε με αφήγηση και άλλοτε με δραματοποίηση καταφέρνει να αποδώσει έξοχα όχι μόνο την πλοκή αλλά και την αρρωστημένη κοινωνία, την γυναίκα θύμα στα χέρια του κάθε αρσενικού. Και το έργο φαντάζει εξαιρετικά επίκαιρο καθώς μας θυμίζει τις περιπτώσεις  της έμφυλης βίας που καθημερινά ακούμε από την τηλεόραση ή βλέπουμε στη διπλανή μας πόρτα. Ας αφιερωθεί λοιπόν αυτή η παράσταση σε κάθε γυναίκα που έχει υποφέρει μα και σε κάθε γυναίκα που επαναστατεί διεκδικώντας την ευτυχία, τον έρωτα την ελευθερία και τη χαρά στη ζωή.

Ο σκηνοθέτης Ένκε Φεζολλάρι αποφασίζει όλοι οι ρόλοι, αντρικοί και γυναικείοι να ερμηνεύονται από γυναίκες και έτσι το γυναικείο φύλο, η πολύπαθη γυναίκα και τα βάσανα της μπαίνουν ακόμη περισσότερο στο επίκεντρο. Ο σκηνοθέτης με τον τρόπο αυτό παραπέμπει και στο υπέροχο έργο του Λόρκα ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΜΠΕΡΝΑΝΤΑ ΑΛΜΠΑ, όπου επίσης  γυναίκες βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις. Οι επτά ηρωίδες κινούνται λιτά στη σκηνή και χρησιμοποιούν λίγα επιπλέον σκηνικά στοιχεία, όπως ρούχα ή κάποια πιατικά, ενώ κυρίαρχη θέση έχουν οι λεκάνες που μπαίνουν και  βγαίνουν συνεχώς για να ξεπλύνουν λες με νερό τις ηρωίδες από την κακή τους τύχη ή και να εξαγνίσουν με χοές τα ταλαίπωρα κορμιά τους.

Οι γυναίκες είναι όλες ντυμένες στα μαύρα με κομψά κοστούμια κατασκευασμένα με διακριτικά διακοσμητικά στοιχεία, ώστε να ξεχωρίζει η κάθε μία από τις άλλες, ενώ κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το μαύρο χρώμα μιας και μαύρη είναι όλη τους η ζωή. Το σκηνικό στο βάθος είναι μια κομψή, διακοσμημένη κατασκευή με έξι παράθυρα και μία πόρτα στο κέντρο. Μπροστά από την πόρτα υπάρχει μια πυκνή μετακινούμενη καγκελόπορτα που τα σίδερά της συμβολίζουν την αιώνια φυλακή στην οποία είναι ασφυκτικά κλεισμένες οι ηρωίδες. Τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελήθηκε η Δανάη Πανά.

 Αυτό όμως στο οποίο θα πρέπει πραγματικά να σταθούμε σχολιάζοντας αυτή την παράσταση είναι οι εξαιρετικές ερμηνείες όλων ανεξαιρέτως των ηθοποιών. Η Άννη Τσολακίδου στο ρόλο της μητέρας,  πόσο επιτυχημένα καταφέρνει και φέρει στο πρόσωπό της την καλοσύνη και τη στοργή μα και το νοιάξιμο και την ευθύνη που έχει για τα παιδιά της, ένα καθαρό πρόσωπο που αντανακλά την έγνοια. Τι να πω για την Μαρία Χατζηϊωαννίδου στο ρόλο της Ασπασίας! Σε δευτερόλεπτα μεταμορφώνεται, φουντώνει, κοκκινίζει, εξίσταται, το σώμα της πάλλεται πέρα δώθε και καταφέρνει να γίνεται πραγματικά τόσο  κακιά, που αφήνει άφωνους στους θεατές. Ας έρθουμε τώρα στην τρυφερή και γλυκύτατη Υρώ Λούπη,  που ενσαρκώνει την πρωταγωνίστρια Ερατώ σαν ένα  φωτεινό πλάσμα, μία κοπέλα μπροστά από την εποχή της με έντονα τα συναισθήματα της, από τον έρωτα και τον ενθουσιασμό μέχρι τον πόνο και τον αποτροπιασμό για τα δυσάρεστα που βιώνει  στη ζωή της. Η Πολυξένη Σπυροπούλου στο δεύτερο μέρος του έργου γίνεται πρωταγωνίστρια και ενσαρκώνει μία καταπληκτική Αμαλία,  που ξεχωρίζει και  αποτυπώνει στο πρόσωπό της το πλήθος των συναισθημάτων που την ταλανίζουν. Μαζί και η Ιωάννα Παγιατάκη στο ρόλο της Πηνελόπης καταφέρνει να μεταμορφωθεί μαγικά και με ακρίβεια στο παραμελημένο πλάσμα που καλείται να υποδυθεί. Η Δανάη Σταματοπούλου στο ρόλο της Αικατερίνης είναι σοβαρή, στιβαρή και πειστική,  ενώ διεκπεραιώνει άριστα και τους υπόλοιπους ρόλους που της ανατίθενται. Πολύ καλή και πιο εύθραυστη η Λίλιαν Παλάντζα στο ρόλο της Εργίνης και στους υπόλοιπους ρόλους. Ναι, αυτά τα κορίτσια δεν υποδύονται, ζουν τους ρόλους τους και γίνονται ένα με τις ηρωίδες. Η ερμηνείες τους καθηλώνουν και υποκλινόμαστε σε αυτές.

 Θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε τους φωτισμούς της Σεμίνας Παπαλεξανδροπούλου και το πόσο καταλυτικό ρόλο παίζουν στην παράσταση, καθώς είναι ίσως το μόνο φως το οποίο επιτρέπεται να μπει στη ζωή των ηρωίδων. Τέλος, και η μουσική του Κωνσταντίνου Ευαγγελίδη συνδράμει σε καίρια σημεία ώστε να ολοκληρώσει την αρτιότητα του έργου. Συμπερασματικά πρόκειται για μία συγκλονιστική παράσταση με σπαρακτικές ερμηνείες, μια μεγάλη επιτυχία  για το Κρατικό Θέατρο και το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης που πρέπει να δείτε!

 

Συντελεστές:

Διασκευή- Δραματουργική επεξεργασία: Ροδή Στεφανίδου, Ένκε Φεζολλάρι

Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι

Σκηνικά-κοστούμια: Δαναη Πανά

Μουσική: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης

Φωτισμοί: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου 

Βίντεο: Άντα Λιακου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης

Οργάνωση Παραγωγής (ΚΘΒΕ): Ηλίας Κοτόπουλος

Φωτογραφίες: Mike Rafail | That long black cloud

 

Διανομή:

Υρώ Λούπη(Ερατώ, Τονίνο), Ιωάννα Παγιατάκη Πηνελόπη, Ηγουμένη), Λίλιαν Παλάντζα (Εργίνη, Καλόγρια Β΄. Αντώνιος, Χριστόφορος, Μαρλέν), Πολυξένη Σπυροπούλου (Αμαλία, Επαμεινώνδας), Δανάη Σταματοπούλου (Αικατερίνη, Ελευθέριος, Καλόγρια Α΄, Γιατρός, Κωνσταντίνου.), Άννη Τσολακίδου (Εριφύλη, Τάγαρης, Κωνσταντέν), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Ασπασία).

 

«ΠΕΤΡΙΧΩΡΑ», μια εξαιρετική παράσταση, φορτωμένη παράδοση.

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Μία ιδιαίτερα καλαίσθητη θεατρική παράσταση, φορτωμένη παράδοση είναι η «ΠΕΤΡΙΧΩΡΑ». Πετριχώρα είναι στην ηπειρώτικη διάλεκτο η ιδιαίτερη οσμή που αναδίνει το χώμα μετά τη βροχή. Το έργο αναφέρεται στην ιστορία του γεφυριού της Άρτας, όπως προκύπτει μέσα από τις παραδόσεις των βαλκανικών χωρών.

Μία αρχαία  ρήση, μία αρχέγονη γραφή φαίνεται πως επιτάσσει  μία θυσία, μία προσφορά αίματος, ώστε να εξευμενιστούν οι θεοί και να δώσουν την ευχή τους, να επιτρέψουν να στεριώσει και να πετύχει κάποιο ανθρώπινο έργο. Μία ιστορία που μας θυμίζει σίγουρα την Ιφιγένεια αλλά μάλλον ξεκινά και πολύ παλαιότερα. Πληρώστε το φόρο του αίματος και όλα θα πάνε καλά. Το θέμα στην προκειμένη περίπτωση είναι το γεφύρι της Άρτας. Όπως αναφέρει το παραδοσιακό τραγούδι «Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες γιοφύρι εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι. Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν.» Τότε ένα πουλί ψιθύρισε στο αυτί τους  πώς αν δεν  χτιστεί ένας άνθρωπος στα θεμέλιά του το γεφύρι δεν πρόκειται να στεριώσει. «Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο γιοφύρι δε στεριώνει!» Ποιον άνθρωπο; Μα φυσικά τη Λυγερή, την πανέμορφη γυναίκα  του Πρωτομάστορα, μια κόρη ζηλευτή σαν τα κρύα τα νερά.

Ο εμπνευσμένος σκηνοθέτης Χάρης Θώμος, που έχει ασχοληθεί χρόνια μελετώντας τις παραδόσεις αυτές  επιλέγει να δουλέψει με έναν εννεαμελή θίασο και πλάθει πραγματικά ένα σκηνοθετικό διαμαντάκι. Το έργο αρχίζει με τους ηθοποιούς να υποδέχονται τους θεατές με δεμένα μάτια και ακατάληπτους ψιθύρους, μίαν ακατάσχετη μυστικιστική φλυαρία. Και μετά ανεβαίνουν στη σκηνή με τα φροντισμένα κουστούμια τους που έφτιαξαν η Νεφέλη Νικολαΐδη και η Κατερίνα Κουκότα και μαγνητίζουν αμέσως τα βλέμματα των θεατών. Δημιουργίες σε μπορντό  και μαύρο με ιδιαίτερα κεντήματα και λειτουργικά στοιχεία.

Τα μέλη του θιάσου  κινούνται πάνω στη σκηνή με ευλάβεια και απόλυτο σεβασμό στο έργο που έχουν αναλάβει. Παιχνίδια με τα σώματα και κάποια ελαστικά σεντόνια, υπέροχη κίνηση και ο σκηνοθέτης στήνει  πάνω στη σκηνή πανέμορφες εικόνες που καταγράφονται στη μνήμη μας. Ο έρωτας, ο γάμος, οι βασανιστικές στιγμές του πρωτομάστορα, το χτίσιμο της κοπελιάς και αργότερα ο θρήνος. Οι όμορφοι σχεδιασμοί των μελών του θιάσου και κάποια δρώμενα, παιχνίδια με τα ελαστικά σεντόνια και άλλα μικρά σκηνικά στοιχεία μαζί με τα λόγια των ηθοποιών χτίζουν το μύθο. Την κίνηση επιμελήθηκε η Μαριάνθη Ψωματάκη. Τις εντυπώσεις κερδίζουν τα παραδοσιακά τραγούδια που ερμηνεύουν με εξαίρετες φωνές όλα τα μέλη του θιάσου. Τη μουσική φρόντισε ο Μάριος Αποστολακούλης. Το έργο εκφέρεται με έναν άκρως ποιητικό λόγο, κάποιες στιγμές με μέτρο και κάποιες όχι και φαίνεται πως κάποια αποσπάσματα είναι αυθεντικά κομμάτια από παραδοσιακούς στίχους. Τη δραματουργική επεξεργασία έκανε η Αμαλία Κοντογιάννη. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι μία εξαίσια εικαστική παράσταση χωρίς παραφωνίες που στα 60 λεπτά της καθηλώνει τον θεατή.

Ο θίασος είναι σφιχτοδεμένος πραγματικά σαν ένα σώμα. Η Λυγερή, Ευαγγελία Μπότση, μας κερδίζει με το τρυφερό της πρόσωπο, την ωραία ερμηνεία και το αισθαντικό τραγούδι. Όμορφος και στιβαρός ο Πρωτομάστορας ερμηνεύεται από τον Δημήτρη Κρίκο, πού παρουσιάζει όλες τις διακυμάνσεις της ψυχής του, από την ευτυχία του έρωτα μέχρι τον άφατο πόνο, όταν πρέπει να αποχωριστεί για πάντα την πολυαγαπημένη του σύζυγο. Η Αριάδνη Κώστα ερμηνεύει το πουλί εκφραστικότατα, με τις ιδιαίτερες κινήσεις των χεριών και του προσώπου της. Πέντε κορίτσια και ένας άντρας συμπληρώνουν το θίασο σαν χορός, με εξαίσιες φωνές και εφάμιλλες ερμηνείες. Τα παιχνίδια του φωτός και του σκότους που επιμελήθηκε η Αθηνά Μπανάβα βάζουν κι αυτά το λιθαράκι τους για το τελικό αποτέλεσμα.

Μετά από αιώνες και αιώνες διαδρομής της ανθρωπότητας  το ερώτημα παραμένει σκληρό. Μα είναι λοιπόν απαραίτητη η ατομική θυσία για το συλλογικό καλό; Πρέπει να χάνονται αθώες ψυχές για να προοδεύσει η ανθρωπότητα; Δείτε αυτή την παράσταση από την Εταιρεία Θεάτρου DOT Ensemble, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο Τ. Πρόκειται για μία εξαιρετική δουλειά!

·         Συντελεστές

·         Σκηνοθεσία: Χάρης Θώμος

·         Δραματουργία: Αμαλία Κοντογιάννη

·         Β.Σκηνοθέτη: Θεοχάρης Μπαϊρακταρίδης

·         Κίνηση: Μαριάνθη Ψωματάκη

·         Μουσική – Ηχοτοπία: Μάριος Αποστολακούλης

·         Διδασκαλία παραδοσιακού τραγουδιού: Νατάσα Τσακηρίδου

·         Φωτισμοί: Αθηνά Μπανάβα

·         Σκηνογραφία: Κατερίνα Κουκότα

·         Ενδυματολογία: Νεφέλη Νικολαΐδη – Κατερίνα Κουκότα

·         Επικοινωνία: Μαρία Τότσκα

·         Φωτογραφία – Trailer: Γιώργος Ματζάρης

·         Γραφιστική επιμέλεια: Χάρης Θώμος

·         Παραγωγή: DOT Ensemble

Επί σκηνής:

·         Άννα Μαρία Γάτου

·         Νεφέλη Γκίκογλου

·         Γιούλη Ευθυμίου

·         Δημήτρης Κρίκος

·         Αριάδνη Κώστα

·         Ευαγγελία Μπότση

·         Λένα Νεστορίδου

·         Γεωργία Ποντσουκτσή

·         Θάνος Πουμάκης

 

 

«ΔΟΝ ΚΑΡΛΟΣ», ένα εντυπωσιακό, χορταστικό, ιστορικό δράμα.

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Μετά από 38 ολόκληρα χρόνια επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και το Κ.Θ.Β.Ε. ο σημαντικός σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς, με το εμβληματικό έργο  «ΔΟΝ ΚΑΡΛΟΣ»  του μεγάλου ρομαντικού ποιητή και δραματουργού Φρίντριχ Σίλλερ. Μέσα από το έργο αυτό που γράφτηκε το 1787, ο Σίλλερ παρουσιάζει την σκοτεινή εποχή του 16^ου αιώνα στην Ισπανία, όπου η κυρίαρχη απολυταρχική εξουσία, ο σκοταδισμός και η διαφθορά  συγκρούονται με  τις νέες ιδέες και  ιδανικά και την ανάγκη για δημοκρατία και ελευθερία. Βασισμένος σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα, μπλέκοντας τα πολιτικά με τα προσωπικά ζητήματα ο Σίλλερ στήνει μιαν αριστοτεχνική, ευφάνταστη πλοκή που σαγηνεύει, γεμάτη έρωτες , πάθη, μυστικά, ίντριγκες, δολοπλοκίες και προδοσίες.

Η αξιόλογη μετάφραση , που ήταν μια επίπονη εργασία για τον δημιουργό της είναι  του Γιώργου Δεπάστα, ενώ την θεατρική διασκευή και την δραματουργική και σκηνική επεξεργασία της μετάφρασης έκανε ο ίδιος ο σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς. Και εδώ πραγματικά μεγαλούργησε  δίνοντας ένα λαμπρό και περιεκτικό κείμενο, με σαφήνεια και καθαρότητα, που καταφέρνει να συμπεριλάβει όλη την ιδιαίτερα περίπλοκη υπόθεση μέσα σε μόλις 130 λεπτά.

Ο Δον Κάρλος, γιος του Φιλίππου του Β΄, ασφυκτιά στο απολυταρχικό περιβάλλον της Ισπανίας, όπου κάνει κουμάντο ο βασιλιάς πατέρας του με τα αιματοβαμμένα χέρια, αλλά και η ιερά εξέταση. Η σχέση πατέρα και γιού είναι πολύ χαλαρή, σχεδόν εχθρική, ενώ τα όνειρα του νεαρού πρίγκιπα είναι άλλα, όπως η ελευθερία και μία καλύτερη και δίκαιη ζωή για όλους. Η νεαρή βασίλισσα Ελισάβετ, σύζυγος του Φιλίππου και μητριά του Δον Κάρλος είναι ο μεγάλος έρωτας και ανεκπλήρωτος πόθος για τον  νεαρό Κάρλος που αγωνιεί να της εξομολογηθεί την αγάπη του. Αρωγός του στο παραπάνω γίνεται ο καρδιακός του φίλος μαρκήσιος Πόζα, που του υπόσχεται αιώνια αφοσίωση. Τα πράγματα όμως περιπλέκονται καθώς και ο βασιλιάς Φίλιππος φαίνεται να είναι ερωτευμένος με τη νεαρή πριγκίπισσα Έμπολι και της στέλνει ερωτικά γράμματα καλώντας την στο κρεβάτι του. Πέρα από τις ερωτικές εξελίξεις όμως έρχονται και οι πολιτικές. Ο Φίλιππος σκέφτεται να στείλει στη Φλάνδρα τον δούκα Άλμπα για να επιβάλει εκεί την κυριαρχία του στους κατοίκους των κάτω χωρών. Όμως ο Δον Κάρλος μη αντέχοντας πλέον τον ατελέσφορο έρωτα του επιδιώκει να φύγει κι αυτός από τη χώρα και ζητά διακαώς να πάει ο ίδιος στην Ολλανδία στη θέση του δούκα. Ο Δον Κάρλος θα συμμαχήσει  με τον καρδιακό του φίλο Πόζα, που αναλαμβάνει να τον καθοδηγήσει με στόχο  να ανατρέψουν το απολυταρχικό καθεστώς και να φέρουν την ελευθερία και τη δικαιοσύνη στη χώρα. Στο τέλος ο βασιλιάς Φίλιππος καλεί τον μέγα ιεροεξεταστή για να δώσει αυτός τη λύση σε μία πραγματικά σκοτεινή εποχή.

Ο Γιάννης Χουβαρδάς σκηνοθετεί μία πλούσια, εντυπωσιακή παράσταση με πολλούς  πρωταγωνιστές του Κρατικού Θεάτρου. Όσο κάποιοι ηθοποιοί κινούνται στο κέντρο της σκηνής αποδίδοντας τη δράση, γύρω από αυτήν και σε κάποια σημεία βλέπουμε  περιστασιακά μια δεύτερη, παράλληλη δράση, ενώ όσοι δεν πρωταγωνιστούν είναι παραταγμένοι χαλαρά σε σχήμα π γύρω από τη σκηνή και παρατηρούν τα δρώμενα.

Τα βλέμματα αιχμαλωτίζει από την αρχή το δάπεδο της σκηνής διακοσμημένο με κύκλους, ημικύκλια και σπείρες, όπου καλούνται να κυκλοφορούν οι πρωταγωνιστές. Μπροστά από τη σκηνή , χαμηλά και δίπλα στα καθίσματα των θεατών στήνεται ένα επιπλέον κομψό σκηνικό όπου βρίσκεται το γραφείο του βασιλιά. Τα γουστόζικα αυτά σκηνικά είναι της Νίκης Ψυχογιού. Στο ψηλό σημείο, εκεί που συνήθως αντικρίζουμε τους υπέρτιτλους υπάρχουν 6 μικρές οθόνες που προβάλλουν κοντινά πλάνα από την παράσταση, μια δεύτερη  σκηνοθεσία μέσα στη θεατρική σκηνοθεσία, κάτι που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Ο σκηνοθέτης επιδιώκει σε κάποια σημεία του έργου να δώσει ένα προσωπικό του στίγμα, μια δική του πινελιά και ένα ιλαρό ύφος στις καταστάσεις αποδίδοντας στοιχεία διακωμώδησης  της υπόθεσης. Τέτοια είναι για παράδειγμα ο αυστηρός βηματισμός των ηθοποιών πάνω στη σκηνή σαν σε σκακιέρα, μια αστεία ξιφομαχία, ένα πεταχτό φιλί δύο αντρών στο στόμα, κάποιες γυναίκες που σπαρταρούν στο ερωτικό κάλεσμα, αλλά και τα επίμονο ροχαλητό του βασιλιά. Όμως, τα στοιχεία αυτά που μας άρεσαν πολύ φαίνεται να είναι γενικά λιγοστά και  σπασμωδικά και θα θέλαμε να ήταν περισσότερα, ώστε  ο σκοπός αυτός για μια σαρκαστική ανάγνωση του έργου και ένα τραγελαφικό ύφος να εκπληρώνεται πιο ολοκληρωμένα. Όσον αφορά δε τη σκηνή όπου οι κυρίες της τιμής βγάζουν τις μεγαλόπρεπες μαύρες φούστες τους και μένουν για ώρα με το εσώρουχο και μάλιστα στην αρχή του έργου μοιάζει ένα εύρημα αρκετά ακραίο και για μένα προσωπικά αντιαισθητικό.

Αξιόλογο όπως πάντα το δυναμικό του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος φέρνει σε  πέρας αξιοπρεπέστατα τους ρόλους με τον πρωταγωνιστή Χάρη Φραγκούλη να κερδίζει τις εντυπώσεις. Στο χαμένο βλέμμα του και στην συνεχή αμήχανη κίνηση του αναδεικνύονται άρτια η αμφίρροπη συναισθηματική του κατάσταση, η λαβωμένη ψυχή του, αλλά και ο ρομαντισμός και ιδεαλισμός που τον χαρακτηρίζουν. Ο Γιάννης Χαρίσης στο ρόλο του βασιλιά Φίλιππου Β΄ δίνει και αυτός μια δυνατή ερμηνεία που ξεχωρίζει με την εσωτερικότητα της, ιδιαίτερα στις στιγμές απόγνωσης που αυτός βιώνει.

Η Λουκία Βασιλείου ως βασίλισσα διεκπεραιώνει ικανοποιητικά το ρόλο της, ενώ η Θεοφανώ Τζαλαβρά στον ρόλο της πριγκίπισσας Έμπολι μας χαρίζει μία αιθέρια και αέρινη μελαγχολική παρουσία.

Ο Γιώργος Κολοβός στον ρόλο του μαρκήσιου Πόζα πολύ καλός και όπως πάντα συνεπέστατος σε ό,τι αναλάβει. Ο Δημήτρης Τσιλινίκος δίνει μια αξιοπρόσεκτη,  ιδιαίτερα δυναμική και πειστική ερμηνεία ως Δούκας του Άλμπα, ενώ δυνατός και ο Θάνος Κοντογιώργης ως Ντομίνγκο. Στο ρόλο του Μέγα Ιεροεξεταστή, λιγότερο πομπώδης από ότι συνήθως, ο  πρωταγωνιστής του Κρατικού Θεάτρου Κώστας Σαντάς.

Πολύ  εντυπωσιακά και τα πρόσωπα της αυλής με τα γυαλιστερά  κατάμαυρα όπως και η εποχή  κοστούμια τους, γυναικεία και αντρικά,  που δίνουν μιαν ιδιαίτερη φυσιογνωμία στην παράσταση. Τα προσεγμένα και με μεγάλη ποικιλία στο ύφος κοστούμια εποχής έφτιαξε με μεράκι η Ιωάννα Τσάμη.

Ο «ΔΟΝ ΚΑΡΛΟΣ», όπως τον στήνει ο διασκευαστής και σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς, είναι μια εντυπωσιακή παράσταση με μια άρτια, χορταστική πλοκή, που θα ικανοποιήσει ακόμη και τους πιο απαιτητικούς θεατές. Τα κομψά σκηνικά και τα κοστούμια και η υψηλή αισθητική της  σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών ολοκληρώνουν μια υπερπαραγωγή από το Κρατικό Θέατρο που πρέπει να δείτε.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, 

Διασκευή – Δραματουργική & Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης – Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, 

 Σκηνικά: NίκηΨυγογιού,

 Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, 

Μουσική: Φώτης Σιώτας, 

Κίνηση – Χορογραφίες: Δημήτρης Σωτηρίου,

 Βίντεο Design: Παντελής Μάκκας, 

Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας, 

Α΄ Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Παπανικάνδρου, 

Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Βίκυ Κίτσιου, 

Γ’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, 

Βοηθός Σκηνογράφου & Ενδυματολόγου: Δανάη Πανά,

Οργάνωση Παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη, 

Φωτογραφίες: MikeRafail (ThatLongBlackCloud)
 

Παίζουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά):
Ιορδάνης Αϊβάζογλου (Δούκας Μεντίνα-Σιντόνια), Λουκία Βασιλείου (Βασίλισσα Ελισάβετ), Ζωή Ευθυμίου (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή), Στέλιος Καλαϊτζής (Κόμης Λέρμα), Γιώργος Κολοβός (Μαρκήσιος Πόζα), Θάνος Κοντογιώργης (Ντομίνγκο), Βασίλης Μπεσίρης (Δούκας Φέρια), ΜπέττυΝικολέση (Μαρκησία Μοντεκάρ), Κώστας Σαντάς (Μέγας Ιεροεξεταστής), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή), Δημήτρης Τσιλινίκος (Δούκας Άλμπα), Χάρης Φραγκούλης (Δον Κάρλος, Διάδοχος του θρόνου), ΕλίζαΧαραλαμπογιάννη (ΛουίςΜερκάδο, ακόλουθος της Βασίλισσας), Γιάννης Χαρίσης (Φίλιππος Β΄)
 

Κυρίες και Κύριοι:
ΛίληΑδρασκέλα, Ζωή Ευθυµίου, Κωνσταντίνος Καπελλίδης, Αίγλη Κατσίκη, Δημήτρης Καυκάς, Αναστασία Κελέση, Νίκος Κουσούλης, Πασχάλης Τερζής, Θεοφανώ Τζαλαβρά 

 
Βίντεο – μοντάζ επί σκηνής: Γιώργος Ζλατάνος

 

«Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΟΣ», μια αξιόλογη, εικαστική θεατρική παράταση

 

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Πέρασαν 70 ολόκληρα χρόνια από τότε που μεγάλος αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Χεμινγουέι έγραψε το αριστούργημα του, «Ο ΓΕΡΟΣ ΚΑΙ Η ΘΑΛΑΣΣΑ». Μάλιστα, δύο χρόνια αργότερα και μετά από αυτή την επιτυχία ο ίδιος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.

Σήμερα, η σκηνοθέτης Μαρλέν Καμίνσκι αποφασίζει να μεταφέρει το έργο αυτό στο σανίδι και κάνει τη θεατρική διασκευή και τη σκηνοθεσία. Υιοθετώντας μάλιστα μία πιο έντεχνη αλλά και συμβολική προσέγγιση αποφασίζει να προσωποποιήσει την θάλασσα, η οποία γίνεται μία μαγευτική χορεύτρια με πολύ μακριά μαλλιά και ελαφρύ ένδυμα που περιφέρεται, μας μιλά και χορεύει κάτω από τις μουσικές της παράστασης. Η θάλασσα λοιπόν γίνεται πρωταγωνίστρια για αυτό και ο τίτλος του έργου μεταβάλλεται σε «Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΟΣ». Ακόμη, η δράση  μεταφέρεται στην εποχή μας δίνοντας έτσι ευκαιρία για κάποιες οικολογικές παρατηρήσεις που αφορούν τη διατάραξη της αρμονίας της φύσης μέσα από τις παρεμβάσεις του ανθρώπου, την υπεραλίευση και  την καταπάτηση των φυσικών οικοσυστημάτων.

Ο Σαντιάγο είναι ένας γέρο ψαράς που κατά έναν  περίεργο τρόπο δεν έχει πιάσει ούτε ένα ψάρι τις τελευταίας 85 ημέρες, θεωρεί μάλιστα τον εαυτό του ως «σαλάο», δηλαδή τον πιο άτυχο άνθρωπο του κόσμου. Όμως, εξακολουθεί να έχει πίστη και έτσι για  ένα ακόμη βράδυ ξεκινά να ψαρέψει μόνος, με την ελπίδα να είναι πιο τυχερός. Πράγματι, ως εκ θαύματος καταφέρνει να πιάσει ένα πολύ μεγάλο ψάρι, ένα υπέροχο μπλε μάρλιν,  μόνο που αυτό δεν ανεβαίνει στον αφρό ώστε  να μπορέσει να το σκοτώσει. Έτσι, το ψάρι τραβά και οδηγεί τη βάρκα του και τον παρασύρει στα βαθιά της θάλασσας για τρία ολόκληρα μερόνυχτα. Τελικά, ο επίμονος Σαντιάγο καταφέρνει να σκοτώσει το ψάρι και να το δέσει  στο πλάι της βάρκας του, όμως και πάλι θα σταθεί άτυχος καθώς καρχαρίες θα πλησιάσουν και θα το κατασπαράξουν σχεδόν ολόκληρο.

 Μέσα από το έργο αυτό και την υπόθεση ο συγγραφέας δεν θέλει απλά να αφηγηθεί μια ιστορία, αλλά επιδιώκει να αναδείξει και να εξάρει αρετές όπως η επιμονή, η υπομονή, η πίστη και η αφοσίωση σε έναν σκοπό, που οφείλουν να χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο ώστε να έρθει η δικαίωση, καθώς η ζωή μας είναι γεμάτη με δυσκολίες και εμπόδια που μπορούν όμως με τα όνειρα και τη δύναμη της θέλησης να ξεπεραστούν.

Η σκηνοθέτης πέρα από την αφήγηση της κεντρικής ιστορίας πλάθει μια παράσταση με έντονα εικαστικά στοιχεία. Έτσι, η παρουσία της προσωποποιημένης θάλασσας, ως μια αιθέρια ύπαρξη με αέρινη κίνηση και  υπέροχα δείγματα χορού μαγνητίζει τα βλέμματα των θεατών. Ακόμη,  στο επικλινές δάπεδο προβάλλονται συνεχώς 3D animation video με όλα τα πλάσματα που ζουν στο νερό και ο θεατής απολαμβάνει σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έργου τα σχέδια, τα χρώματα και τα παιχνιδίσματα της οθόνης. Τέλος, το έργο απογειώνουν οι εξαίσιες μουσικές που έγραψε ο Σταύρος Τσουμάνης. Αυτή η εικαστική διάσταση της παράστασης απαλύνει το βάρος της υπόθεσης, προσδίδει έμπνευση και ομορφιά και κορυφώνει το συναίσθημα του θεατή, αν και ως ένα βαθμό μετατοπίζει την προσοχή και  το βλέμμα μας  από την υπόθεση και τα μηνύματα στην εικόνα και την τέχνη.

Το σκηνικό είναι λιτό αλλά ευφάνταστο και το στήνει ο ίδιος ο πρωταγωνιστής πάνω στη σκηνή δημιουργώντας τη βάρκα που θα τον οδηγήσει στη μεγάλη περιπέτεια.

 Ο Τάσος Νούσιας ερμηνεύει καταπληκτικά τον γέρο ψαρά σε ένα ρόλο που φαίνεται να έχει αγαπήσει πολύ. Οι αντιδράσεις του, η κίνησή του, οι συσπάσεις του  προσώπου του, μεταδίδουν στους θεατές τις διακυμάνσεις και την πολύπλοκη ψυχολογική  κατάσταση του ψαρά . Στο τέλος ο ηθοποιός είναι πλέον κάθιδρος μετά από μία υπερπροσπάθεια που σίγουρα θα την εκτιμήσει το κοινό. Στο ρολό του Μανολίνο ο νεαρός Βασίλης Μηλιώνης είναι και αυτός πολύ καλός, ενώ την θάλασσα ερμηνεύει η  Φαίδρα Σούτου με τη φωνή της Evelyn Assouad.

Πηγαίνοντας να δω το έργο αυτό, αφού είχα διαβάσει και το βιβλίο, ανέμενα σίγουρα κάτι πιο αφηγηματικό, πιο βαρύ και σίγουρα πιο κουραστικό. Όμως, η σκηνοθέτης που φαίνεται πως και αυτή αγαπά πολύ το έργο γι αυτό σίγουρα και το επέλεξε καταφέρνει με την έμπνευση της αφενός  να μεταδώσει τα μηνύματα και την υπόθεση χωρίς να κουράσει, αφετέρου να αποδώσει για όμορφη παράσταση, ένα χάδι στην όραση και στην ακοή. Με  λίγα λόγια «Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΟΣ» είναι μία παράσταση που αξίζει να δείτε!

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Ιδέα, Διασκευή, Δραματουργία: Μαρλέν Καμίνκσι
Μετάφραση διασκευής, βοηθός δραματουργίας: Νατάσα Πετροπούλου

Σκηνοθεσία: Μαρλέν Καμίνκσι

Σχεδιασμός 3d Animation / Video mapping: Γιάννης Ντουσιόπουλος
Μουσική: Σταύρος Τσουμάνης
Φωτιστικός σχεδιασμός: Αλίκη Δανέζη Knutsen
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Αγγελίνα Παπαχατζάκη, Μαρλέν Καμίνκσι
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νατάσα Πετροπούλου
Κατασκευή Μαριονέτας: Μυρτώ Κοσμοπούλου
Trailer: Αλέξης Φάλαντας
Φωτογραφίες promotion: Φανή Μαρία Χατζή
Γραφιστική επιμέλεια: Μαύρα Γίδια
Οργάνωση Παραγωγής: Ευθύμης Χρήστου
Οργάνωση περιοδείας:
THEATER ART COMPANY EE-Σάκης & Φώτης Μανάφης

Παραγωγή: Θεατρικές Παραγωγές Δημήτρης Φωτόπουλος ΙΚΕ

Διανομή

Σαντιάγο: Τάσος Νούσιας
Μανολίνο: Βασίλης Μηλιώνης
Θάλασσα: Φαίδρα Σούτου

Ακούγεται η φωνή της Evelyn Assouad