Εύθυμη, παραδοσιακή «Βαβυλωνία»

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Ένα πολύχρωμο, ζωντανό, διασκεδαστικό παζλ της  νεοσύστατης Ελλάδας του 1827, με παραδοσιακή σκηνοθεσία χωρίς εκπλήξεις και εξαιρετικές ερμηνείες από όλους ανεξαιρέτως τους ηθοποιούς είναι η «Βαβυλωνία» του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Τάκη Χρυσικάκου, που ανεβαίνει στο θέατρο της Μονής Λαζαριστών. Ένα έργο που άγγιξε και αγγίζει τον Έλληνα, ο οποίος αγαπά να βλέπει την ιστορία του και την καταγωγή του και να αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και την ψυχή του.

Άντρες από όλα τα μέρη της τότε Ελλάδας, αμέσως μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, συναντιούνται στο Ναύπλιο σε μια λοκάντα της εποχής και εκεί, τρώνε, πίνουν και γλεντοκοπούν πανηγυρίζοντας την απελευθέρωση. Ο Ανατολίτης, ο Μοραΐτης, ο Αρβανίτης, ο Χιώτης,  ο Κύπριος και ο Κρητικός βρίσκονται εκεί  επικοινωνώντας καθένας με το ιδιαίτερο τοπικό γλωσσικό του ιδίωμα. Αυτές όμως οι διαφορετικές τοπικές διάλεκτοι προκαλούν ασυνεννοησία, ένα πραγματικό αλαλούμ και είναι αίτιο παρεξηγήσεων. Πάνω σε μια τέτοια παρεξήγηση ο Αρβανίτης πυροβολεί τον Κρητικό. Η συνέχεια είναι ακόμη πιο επεισοδιακή, καθώς ένας αστυνόμος  έρχεται επί τόπου προσπαθώντας να βγάλει άκρη για τα τεκταινόμενα, μα οι πολλές άγνωστες λέξεις που ακούει από την κάθε ντοπιολαλιά κάνουν τη συνεννόηση αδύνατη.

Το έργο γράφει ο Δημήτρης Βυζάντιος το 1938, θέτοντας ένα πραγματικά καίριο για την εποχή ζήτημα, την ανάγκη υποχώρησης των τοπικών διαλέκτων και καθιέρωσης μιας ενιαίας, κοινής για όλη την Ελλάδα γλώσσας . Ο συγγραφέας, λόγιος, πεζογράφος μα και ζωγράφος ο ίδιος, γράφει σαν να ζωγραφίζει, στήνοντας με μαεστρία τους διαφορετικούς τύπους , μα κυρίως αριστουργηματικούς διαλόγους μέσα από τα απολαυστικά γλωσσικά ιδιώματα. Το έργο είναι ιδιαίτερα καλοστημένο και πετυχαίνει απόλυτα το στόχο του, καθώς και οι ίδιοι οι θεατές δεν κατανοούν πάντα τα λεγόμενα, χάνουν πολλές από τις ατάκες και παρακαλούν να είχαν εκεί μπροστά τους ένα γλωσσάρι ή κάποιον να τους εξηγεί. Η «Βαβυλωνία» διαθέτει όμως και διαχρονικά στοιχεία, καθώς αναμφίβολα προβάλλει και στηλιτεύει την ασυνεννοησία που επικρατούσε πάντα και εξακολουθεί να επικρατεί στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Ενορχηστρωτής σε αυτό το ανέβασμα της «Βαβυλωνίας» είναι ο έμπειρος ηθοποιός και σκηνοθέτης Τάκης Χρυσικάκος, που ανέλαβε με επιτυχία τη δραματουργική επεξεργασία, τη σκηνοθεσία αλλά και το  ρόλο του γραφικού Ανατολίτη. Μαζί του σε καίριο ρόλο ο παλαίμαχος καταξιωμένος πρωταγωνιστής Κοσμάς Ζαχάρωφ ως αστυνόμος, αναλαμβάνει τα ηνία όταν ο Χρυσικάκος αποχωρεί από τη σκηνή.

Για άλλη μια φορά στο έργο αυτό όλοι οι ηθοποιοί του κρατικού θεάτρου δίνουν ρεσιτάλ ερμηνειών και τους απολαμβάνουμε. Στο ρόλο του ανδροπρεπέστατου Αρβανίτη εξαιρετικός ο Αλέξανδρος Μούκανος. Επαρκέστατος ως Μοραΐτης ο Κώστας Ίτσιος. Μικρός ο ρόλος αλλά τέλεια η ερμηνεία, η σωματική  κίνηση και το τραγούδι για τον Βασίλη Παπαδόπουλο ως Κύπριο. Μια ιδιαίτερη περσόνα που δεν περνά απαρατήρητη στήνει πάνω στη σκηνή ο Ηλίας Μπερμπέρης ως Χιώτης. Πολύ καλός και ο Κωνσταντίνος Χατζησάββας ως Κρητικός, αν και θα τον θέλαμε περισσότερο έντονο. Άψογος στο ρόλο του Λοκαντιέρη ο Δημήτρης Παλαιοχωρίτης, στήνει μια μπριόζα, αξιοπρόσεκτη φιγούρα. Ιδιαίτερο στίγμα κλέβοντας τις εντυπώσεις για άλλη μια φορά δίνει ο δοκιμασμένος πρωταγωνιστής Νικόλας Μαραγκόπουλος, δημιουργώντας μια πραγματικά ξεκαρδιστική καρικατούρα του Λογιώτατου. Τέλος, στο βουβό ρόλο του στρατιώτη ξεχωρίζει ο Θανάσης Ραφτόπουλος, με το στήσιμο του σώματος του, τις κινήσεις, τις γκριμάτσες και τη συνολική του παρουσία.

Το όμορφο και εύστοχο σκηνικό με το χάρτη της παλιάς Ελλάδας στο βάθος μας αιχμαλωτίζει και κερδίζει τις εντυπώσεις τόσο με το λειτουργικό στήσιμό του, όσο και με τον  υπέροχο διάκοσμο της λοκάντας, τσανάκες, γκιούμια και κάθε είδους σκεύη της εποχής που δεν χορταίνουμε να τα παρατηρούμε. Ιδιαίτερα μελετημένα και εντυπωσιακά και τα κοστούμια των από τις διάφορες περιοχές προερχόμενων πρωταγωνιστών, με τα χαρακτηριστικά τους στοιχεία αλλά και έξυπνες μικρολεπτομέρειες-πινελιές σε κόκκινο χρώμα. Τα ιδιαίτερα πετυχημένα σκηνικά και τα κοστούμια έφτιαξε ο Σάββας Πασχαλίδης.

Όμορφη και κλασσική πλέον η μουσική που έγραψε το 1990 ο Δημήτρης Λάγιος, κατέχει σημαντική θέση μέσα στο έργο που μεγάλο του κομμάτι αφορά διασκέδαση, τραγούδια και χορούς. Η μουσική διδασκαλία είναι του Παναγιώτη Μπάρλα. Καλοδουλεμένη και η κίνηση που πρωταγωνιστεί στο έργο σε χορογραφίες του Γιώργου Σοφιανίδη. Χαρακτηριστικές οι ιδιαίτερα πετυχημένες σκηνές  όπου οι πρωταγωνιστές αποχωρούν ένας ένας από τη σκηνή πηγαίνοντας προς τη φυλακή με ρυθμό, κίνηση και χορό, σαν φιγούρες του Καραγκιόζη.

Στην όλη ατμόσφαιρα συνεισφέρουν τέλος και οι εύστοχοι φωτισμοί του Στέλιου Τζολόπουλου. Οι φωτογραφίες είναι του Τάσου Θώμογλου.

Η «Βαβυλωνία» είναι μια εύθυμη μα ταυτόχρονα μεστή, δουλεμένη με μεράκι παράσταση με εξαιρετικές ερμηνείες που αξίζει να δείτε.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Δραματουργική επεξεργασία- Σκηνοθεσία: Τάκης Χρυσικάκος

Σκηνικά- Κοστούμια: Σάββας Πασχαλίδης

Μουσική: Δημήτρης Λάγιος

Χορογράφος: Γιώργος Σοφιανίδης

Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος

Μουσική διδασκαλία: Παναγιώτης Μπάρλας

Βοηθός σκηνοθέτη/ σκηνογράφου/ ενδυματολόγου: Τατιάνα Νικολαΐδου

Β’ βοηθός σκηνογράφου/ ενδυματολόγου: Χαρά Αργυρούδη

Βοηθός Φωτιστή: Στάθης Φρούσσος

Οργάνωση Παραγωγής: Μαριλύ Βεντούρη

 

Παίζουν: Τάκης Χρυσικάκος (Ανατολίτης), Κοσμάς Ζαχάρωφ (Αστυνόμος), Νικόλας Μαραγκόπουλος (Λογιότατος), Κώστας Ίτσιος (Πελοποννήσιος), Ηλίας Μπερμπέρης (Χιώτης), Δημήτρης Παλαιοχωρίτης (Λοκαντιέρης), Αλέξανδρος Μούκανος (Αρβανίτης), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Κρητικός), Βασίλης Παπαδόπουλος (Κύπριος), Λευτέρης Λιθαρής (Γραμματέας αστυνόμου), Θανάσης Ραφτόπουλος (Στρατιώτης)