Υποδειγματική «η Αρχή του Αρχιμήδη»

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Μια υποδειγματική παράσταση κατάφερε να δημιουργήσει ο γνωστός και αγαπημένος σκηνοθέτης Βασίλης Μαυρογεωργίου με τη συνδρομή τεσσάρων εξαίρετων ηθοποιών, στην «Αρχή του Αρχιμήδη» του καταξιωμένου Ισπανού συγγραφέα Ζουζέπ Μαρία Μιρό. 

Ένας νεαρός προπονητής της κολύμβησης δίνει για συμπαράσταση μια αγκαλιά κι ένα φιλί σε ένα μικρό παιδάκι, που κλαίει και φοβάται να πέσει στην πισίνα χωρίς το σωσίβιό του. Το γεγονός βρίσκεται κοντά χρονικά σε ένα αποδεδειγμένο περιστατικό παιδεραστίας σε κοντινή κατασκήνωση. Έτσι, ο προπονητής, ένας νεανικός, χαλαρός, αυθόρμητος, χύμα τύπος μπαίνει αυτόματα στο στόχαστρο των γονέων, κατηγορείται για παιδεραστία και η τρίχα γίνεται τριχιά. Τέσσερα πρόσωπα, ο προπονητής, ένας συνάδελφός του, η διευθύντρια του κολυμβητηρίου και ένας γονέας καταθέτουν τις απόψεις τους μέσα από τη δράση και οι θεατές, κάποιοι από τους οποίους κάθονται πάνω στη σκηνή και παρακολουθούν σαν ένορκοι, καλούνται να διαμορφώσουν την ετυμηγορία  τους. Οι απόψεις διίστανται και κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την αλήθεια.

 

Στο έργο αυτό, προσεγμένο στην κάθε λεπτομέρειά του από τον συγγραφέα, ο κάθε ήρωας φαίνεται να αναπτύσσει με απόλυτη αφοσίωση και εξονυχιστικά τις θέσεις του.  Οι χαρακτήρες αποκαλύπτονται με μαεστρία, τα επιχειρήματα του καθενός κλονίζουν τα λεγόμενα των προηγούμενων και οι λεπτές ισορροπίες κρατιούνται στην εντέλεια, καθώς η ζυγαριά για το δίκαιο γέρνει μια προς τη μια και μια προς την άλλη πλευρά. Το ενδιαφέρον γίνεται ακόμη πιο έντονο καθώς τα περιστατικά δεν παρουσιάζονται πάντοτε με χρονική ακολουθία αλλά και με κάποια πρωθύστερα.

Και  το κυριότερο, θίγονται θέματα που αναμφίβολα είναι σημεία των καιρών, η υπερβολή μιας μάλλον ανάλγητης κοινωνίας που μπορεί να στήσει κάποιον στον τοίχο και να τον μεταθέσει με μεγάλη ευκολία στην αντίπερα όχθη, στην απομόνωση και στον αποκλεισμό, η υποκειμενικότητα και η αδυναμία να καταλήξουμε συχνά σε ασφαλές συμπέρασμα, αλλά και η αμφιβολία που αν εισβάλλει για κάποιο λόγο μέσα στο μυαλό μας για κάτι, πολύ δύσκολα μπορούμε να    ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη μας.

Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου σκηνοθετεί το έργο με περισσό συναίσθημα που αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές των θεατών, αλλά και με καθαρές σαφείς οδηγίες προς τους ηθοποιούς του. Οι τέσσερις ηθοποιοί ντύνουν το εξαιρετικό κείμενο με υποδειγματικές ερμηνείες . Ο βραβευμένος Μιχάλης Συριόπουλος αποδίδει με συγκινητική αφοσίωση τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Τζόρντι, του προπονητή που κατηγορείται από τους γονείς, αποδίδοντας εξαιρετικά όλες τις δύσκολες μεταπτώσεις του ρόλου. Ο  ίδιος, ένας αντικειμενικά ανέμελος τύπος,  βρίσκεται από τη μια στιγμή στην άλλη στην τραγική θέση ενός εν δυνάμει παιδεραστή και όμως καταφέρνει να μετέλθει άμεσα με ευελιξία και ακρίβεια στη νέα κατάσταση και να την αποδώσει στην εντέλεια, κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Μαζί του, επίσης άξιοι, η Μαρία Φιλίνη στο ρόλο της βαρυνόμενης από τεράστια ευθύνη, αγχωμένης και σε πρώτη θέαση υπερβολικής διευθύντριας, ο Άγγελος Μπούρας στο ρόλου του αμήχανου, μπερδεμένου φίλου προπονητή και τέλος ο Σεραφείμ Ράδης στο ρόλο του τυπικού, περιχαρακωμένου γονέα.

Η ευρηματική αλλαγή του σκηνικού της Θάλειας Μέλισσα δεξιά αριστερά από καιρό σε καιρό, στοιχειοθετεί για άλλη μια φορά τη διχογνωμία και τις δύο αντικρουόμενες απόψεις. Οι ήχοι από βουτιές στα σκοτεινά ενδιάμεσα των σκηνών από την άλλη παραπέμπουν στην αρχή του Αρχιμήδη και στον τρόπο που αυτός την ανακάλυψε. Ο συγγραφέας αφήνει στο τέλος όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά∙ μάλλον όμως διαφαίνεται πως οι γονείς φάνηκαν υπερβολικά σκληροί, βιαστικοί και βάναυσοι  απέναντι στο νεαρό προπονητή. Έτσι, η  αρχή του Αρχιμήδη εν τέλει καταρρίπτεται εδώ σε συμβολικό επίπεδο, καθώς το βάρος των εξελίξεων και οι αντιδράσεις των γονέων μοιάζουν εντελώς δυσανάλογα του αρχικού περιστατικού.

Αξίζει να το δείτε για να θαυμάσετε την αριστοτεχνική γραφή του Καταλανού συγγραφέα, όπου τόσο εύστοχα θίγονται στοιχεία της σημερινής εποχής που συναντούμε στην καθημερινότητά μας και μας αφορούν όλους. Αλλά και για να απολαύσετε τις εξαιρετικές ερμηνείες και την ευρηματική σκηνοθεσία. Η «Αρχή του Αρχιμήδη» είναι μια υποδειγματική δουλειά!

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Συγγραφέας: Josep Maria Miró

Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ

Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαυρογεωργίου

Σκηνογράφος: Θάλεια Μέλισσα

Ενδυματολόγος: Ιφιγένεια Νταουντάκη

Φωτιστής: Στέλλα Κάλτσου

Μουσική επιμέλεια: Γιάννης Σορώτος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Καλή Βοϊκλή

Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας

Παίζουν: Άγγελος Μπούρας, Σεραφείμ Ράδης, Μιχάλης Συριόπουλος, Μαρία Φιλίνη

ΘΕΑΤΡΟ ΑΥΛΑΙΑ 5-8 και 12-15 Μαρτίου 2020