«ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ-ΗΡΩΝΔΑΣ, CONTRA TEMPO», με άρωμα αρχαίας κωμωδίας

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Φρέσκος αέρας φέτος στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και ο Αριστοφάνης έρχεται να μας βρει, όμως όχι όπως τον ξέρουμε ήδη αλλά…. αλλιώς. Ο Αριστοφάνης πλάι-πλάι αλλά και σε μιαν απολαυστική κόντρα με τον γνωστό εδώ και ένα αιώνα περίπου κωμωδιογράφο των ελληνιστικών χρόνων Ηρώνδα. Μια πρωτότυπη ιδέα που έγινε πράξη χάρη σε έναν εξαιρετικά άξιο και πολύ έμπειρο θεατρικό συγγραφέα, τον Άκη Δήμου, που ανέλαβε να μεταφέρει στη σκηνή τη συνάντηση αυτή!

Ο Αριστοφάνης λοιπόν καταφθάνει στη σκηνή μαζί με τον δούλο του Λέλεκα σε έναν άγνωστο χώρο και χρόνο, όπως ακριβώς βλέπουμε να εμφανίζονται συχνά και οι ήρωές του  στην αρχή των έργων του. Εκεί συναντά τον Ηρώνδα και  μετά από την πρώτη γνωριμία τους έρχεται η κόντρα. Ποιος από τους δύο είναι ο καλύτερος; Ο Άκης Δήμου αναλαμβάνει  τότε τα ηνία και επιλέγει αποσπάσματα από έργα και των δύο ποιητών, τα οποία παίζοντα στη σκηνή για να γίνει η τελική κρίση. Τέσσερις μιμίαμβοι του Ηρώνδα, μικρά σκετσάκια που σχολιάζουν ήρωες της τότε  κοινωνίας, αλλά και αποσπάσματα από τον Αριστοφάνη, κυρίως από τη Λυσιστράτη. Μα ο Άκης Δήμου δε μένει σε αυτά, Συμπεριλαμβάνει ακόμη ποιήματα και αποσπάσματα που αφορούν το θέατρο. Μα κυρίως, σύγχρονα κοινωνικά σχόλια και μια προσωπική κριτική ματιά στην επικαιρότητα και σε θέματα όπως η έμφυλη βία, οι γυναικοκτονίες αλλά και η ακρίβεια και τα προβλήματα της καθημερινότητας και της βιοπάλης.

 Και τα δένει, τα ενώνει όλα αυτά ιδανικά με μαεστρία και ταλέντο,  με τάξη και με μέτρο και στις κατάλληλες ποσότητες, αλλά ταυτόχρονα με ένταση μπρίο,  καυστική διάθεση  , ανεξάντλητο κέφι, και χιούμορ. Το όλο εγχείρημα διανθίζεται από πάμπολλα τραγούδια με στίχους όλο νόημα, αλλά και χορό, γλέντι, ξεφάντωμα. Τελικά μετά από διενέξεις και επιχειρήματα οι δυο συγγραφείς τα βρίσκουν και έρχεται η συμφιλίωση, η ειρήνη. Μια ειρήνη όχι μόνο ανάμεσα σε αυτούς τους δύο αλλά και μια ειρήνη γενικότερα, όπως και ανάμεσα στα δύο φύλα μιας και η κόντρα των φύλων  είναι από τις βασικότερες  στο έργο. Η νεώτερη αυτή κωμωδία- προσαρμογή του Άκη Δήμου με το ύφος της, τη δομή της, τα στοιχεία που τη διανθίζουν, τα σχόλιά της αλλά και το κέφι της προσομοιάζει πολύ πετυχημένα στην αρχαία κωμωδία και είναι σαν να προέρχεται από τα σπλάχνα της.

Στόχος όμως του σύγχρονου συγγραφέα δεν είναι τελικά μόνο να διασκεδάσει και να προκαλέσει τους θεατές να σκεφτούν αλλά και να ανοίξει μια ευχάριστη κουβέντα που αφορά το θέατρο. Το θέατρο που τέρπει αλλά και προβληματίζει, το θέατρο που συντροφεύει και ευχαριστεί, το θέατρο που θεραπεύει και που αγαπάμε. Από την αρχή ως το τέλος όλα μιλούν για θέατρο, η ίδια η υπόθεση του έργου, οι παραστάσεις μέσα στην παράσταση, μια δυναμική ταξιθέτρια, μια λαλίστατη κυρία θεατής, ακόμη και  η καντίνα που φιγουράρει από έξω. Είναι λοιπόν το έργο αυτό του Άκη Δήμου ένας φόρος τιμής στη θεατρική πράξη και στην αμεσότητα και τη μοναδικότητα του θεάτρου για τώρα και για πάντα.

Η σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα χαρακτηρίζεται από μια εξαιρετική ζωντάνια και εξωστρέφεια θέλοντας να προτάξει κυρίως τη διασκέδαση ως βασικό ζητούμενο για τους θεατές. Και το πετυχαίνει δίνοντας μια χαρούμενη, έξω καρδιά παράσταση. Ο χορός με τα πολύχρωμα κοστούμια του, το έντονο μακιγιάζ, τα πολλά τραγούδια δίνουν μιαν ατμόσφαιρα λαϊκής γιορτής, πανηγυριού. Οι περισσότερες εκ πρώτης όψεως αντρικές φιγούρες του χορού έχουν μια ανδρόγυνη μορφή παραπέμποντας προφανώς στο πολυσυζητημένο  θέμα της έμφυλης ταυτότητας.

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ο Ταξιάρχης Χάνος αναλαμβάνει τον ρόλο του Αριστοφάνη. Και πετυχαίνει να τον ενσαρκώσει τόσο αβίαστα και τόσο φυσικά λες και γεννήθηκε Αριστοφάνης. Στο ρόλο του υπηρέτη του ο Δημήτρης Πιατάς τιμά το Κρατικό Θέατρο με την παρουσία του και υπερβάλλει εαυτόν ώστε να ανταπεξέλθει άρτια, ενώ είναι πραγματικά διασκεδαστικός και ως Μυρίννη. Ο Κωνσταντινος Χατζησάββας ως Ηρώνδας ντυμένος γυναίκα, ίσως επειδή κάποιοι θεωρούν ότι ο Ηρώνδας ήταν γυναίκα τελικά, στήνει μια πραγματικά απολαυστική Περσόνα που προκαλεί το γέλιο και μόνο με την παρουσία της και αποδεικνύει για άλλη μια φορά το πολυδιάστατο ταλέντο του. Ο Τάσος Χαλκιάς που δεν χρειάζεται συστάσεις απλός, φυσικός, ήρεμη δύναμη, συμπληρώνει επάξια την τετράδα των πρωταγωνιστών. Πραγματική αποκάλυψη στο ρόλο του Διόνυσου ο εξαιρετικός Σταμάτης Γαρδέλης. Με πονηρό βλέμμα και ένα συνεχές μειδίαμα μας κερδίζει στο ρόλο του Διόνυσου, ως μια γνήσια Αριστοφανική φιγούρα.

 Στο έργο συμμετέχουν ακόμη μια πλειάδα λαμπρών ηθοποιών που φαίνεται να το απολαμβάνουν. Από όλους ανεξαιρέτως παρατηρούμε μια κατάθεση ψυχής. Αλωνίζουν στην κυριολεξία τον χώρο της σκηνής, άρτιοι, δυναμικοί, απόλυτα κωμικοί και ενσαρκώνουν τους ρόλους τους με αυταπάρνηση και τρέλα παρασύροντας τους θεατές σε ένα συνεχές γλεντοκόπι.

Αξίζει να αναφέρουμε εδώ πως τη χορογραφία και την επιμέλεια της κίνησης έκανε η Αναστασία Κελέση, ενώ την μουσική διδασκαλία η Χρύσα Τουμανίδου. Υπεύθυνος για την μουσική και την προσαρμογή των στίχων από τα πολλά και εξαιρετικά τραγούδια είναι ο Γιώργος Χριστιανάκης.

Το σκηνικό είναι λιτό και απαρτίζεται ουσιαστικά από μια δεύτερη σκηνή με αυλαία, όπου διαδραματίζονται κάποια από τα έργα των ποιητών, αλλά και μια κομψή, παραδοσιακή χαρακτηριστική καντίνα , σήμα κατατεθέν έξω από κάθε θέατρο. Τα κοστούμια ποικίλουν σε ύφος χαρίζοντας σε καθέναν από τους ήρωες μια χαρακτηριστική ταυτότητα. Τα σκηνικά και τα κοστούμια σχεδίασαν η Αλεξάνδρα Σιάφκου και ο Αριστοτέλης Καρανάνος.

Τέλος, οι φωτισμοί που τόνισαν και ανέδειξαν τα στοιχεία της κωμωδίας οφείλονται στον Λευτέρη Παυλόπουλο.

Με όχημα τον πασίγνωστο Αριστοφάνη και τον λίγο γνωστό σε μας Ηρώνδα, δυο κωμικούς ποιητές από το μακρινό παρελθόν, αλλά και τη δραματουργική προσαρμογή και δημιουργική σύνθεση κειμένων του Άκη Δήμου, το Κρατικό Θέατρο πρωτοπορεί και διαπρέπει ταυτόχρονα, χαρίζοντας στους θεατές την εμπειρία μιας σύγχρονης μα την ίδια ώρα και αρχαίας  κωμωδίας, παντρεύοντας το χθες με το σήμερα και τα δυο αυτά με τους αιώνιους προβληματισμούς και την ανάγκη του ανθρώπου για διασκέδαση και ψυχαγωγία. Παλιό και καινούργιο, όμορφα ενωμένα, ποτέ νικημένα!

Στο θέατρο Δάσους 6 και 7 Ιουλίου και στη συνέχεια περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.

 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Δημιουργική σύνθεση κειμένων: Άκης Δήμου

Σκηνοθεσία: Γιάννης Ρήγας

Σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος

Μουσική-Προσαρμογή στίχων: Γιώργος Χριστιανάκης

Χορογραφία-Επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Κελέση

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου

Διδασκαλία ακροβατικών: Ηλέκτρα Καρτάνου

Βοηθός σκηνοθέτη: Αντρέας Κουτσουρέλης

Βοηθός σκηνογράφων-ενδυματολόγων: Δανάη Πανά

Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου

Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου

 

Η μουσική της παράστασης ηχογραφήθηκε στο studio Royal Alzheimer Hall, με ηχολήπτες τον Τίτο Καργιωτάκη και τον Χρήστο Χαρμπίλα και στο studio M, με ηχολήπτες τον Γιώργο Μάνιο και Βασίλη Στεργίου.

 

Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Αβραμίδης (τρομπέτα), Γιάννης Μαρίνος (τρομπόνι), Βασίλης Μπαχαρίδης (τύμπανα, κρουστά), Κώστας Τσούγκρας (ακορντεόν), Φώτης Σιώτας (βιολί, βιόλα), Νίκος Βελιώτης (τσέλο), Γιώργος Χριστιανάκης (πιάνο, πλήκτρα, κρουστά, κιθάρα).

 

Πρωταγωνιστούν (με σειρά εμφάνισης): Ταξιάρχης Χάνος (Αριστοφάνης-Κινησίας), Δημήτρης Πιατάς (Λέλεξ: Δούλος Αριστοφάνη -Μυρρίνη), Σταμάτης Γαρδέλης  (Διόνυσος), Κωνσταντίνος Χατζησάββας  (Ηρώνδας), Τάσος Χαλκιάς  (Ιππώναξ: Δούλος Ηρώνδα- Κέρδωνας)

 

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):

Πολυξένη Σπυροπούλου (Ταξιθέτρια) Βιβή Μιτσίτσκα (Σάσα Ψαρομηλίγκου), Μαργαρίτα Αλεξιάδη  (Βύττινα), Παναγιώτης Καμμένος (Γάστρωνας- Κότταλος- Δρίμυλος), Νίκος Βατικιώτης (Πυρρίας – Σώμα – Γρύλλος- Κυρία), Ηλέκτρα Καρτάνου (Μητρίχη), Λίνος Μάνεσης (Γύλλη), Μάρα Μαλγαρινού (Λυσιστράτη), Τερέζα Καζιτόρη (Γυναίκα– Κυννώ – Κυρία), Σπύρος Σιδέρης  (Γέρος), Θαλασσινή Βοσταντζόγλου (Μυρρίνη - Γυναίκα), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Λαμπιτώ), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Κλεονίκη), Βασίλης Παπαδόπουλος  (Κήρυκας), Αριστοτέλης Ζαχαράκης (Λαμπρίσκος – Οπίσθιος),    Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Θράσσα–Πρόβουλος), Βιργινία Ταμπαροπούλου  (Μητροτίμη), Ιωάννα Δεμερτζίδου (Μητρώ),Τάσος   Τυρογαλάς (Κυρία), Θάνος  Κοντογιώργης (Λεωνίδας Χασαλεύρης)

 

ΧΟΡΟΣ

Θίασος Αριστοφάνη: Θαλασσινή Βοσταντζόγλου, Τερέζα Καζιτόρη, Θάνος Κοντογιώργης, Μάρα Μαλγαρινού, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Βασίλης Παπαδόπουλος, Σπύρος Σιδέρης, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Γιάννης Τσεμπερλίδης

 

Θίασος Ηρώνδα: Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Νίκος Βατικιώτης, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Παναγιώτης Καμμένος, Ηλέκτρα Καρτάνου, Λίνος Μάνεσης, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Τάσος Τυρογαλάς

 

 

Πρεμιέρα: Θεσσαλονίκη, 6 - 7 Ioυλίου, Θέατρο Δάσους

 Τετάρτη 6, Πέμπτη 7 Ιουλίου, στις 21.15

 

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ

ΙΟΥΛΙΟΣ

• Τετάρτη 6, Πέμπτη 7 Ιουλίου- Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους -ΠΡΕΜΙΕΡΑ
• Πέμπτη 21 Ιουλίου -  Αλεξανδρούπολη, Θέατρο «Αλτιναλμάζη»
• Σάββατο 23 Ιουλίου- Φίλιπποι, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων (65^ο Φεστιβάλ Φιλίππων)
• Σάββατο 30 Ιουλίου - Δελφοί, Θέατρο «Φρύνιχος»

 

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

• Τετάρτη 3 Αυγούστου-  Λάρισα, «Δημοτικό Κηποθέατρο Αλκαζάρ»
• Σάββατο 6 Αυγούστου-  Δίον, Αρχαίο Θέατρο Δίου
• Τετάρτη 10 Αυγούστου- Δωδώνη, Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
• Τετάρτη 31 Αυγούστου- Συκιές, Ανοιχτό Θέατρο Συκεών «Μάνος Κατράκης»

 

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

• Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου- Αττική, Ωδείο Ηρώδου Αττικού
• Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου- Πειραιάς, Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο
• Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου-  Παπάγου, Κηποθέατρο Παπάγου