«Σπασμένο γυαλί» μια άρτια παράσταση

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Μια άρτια παράσταση φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στο Θέατρο Αριστοτέλειο. Είναι το «Σπασμένο γυαλί», του Άρθουρ Μίλλερ σε σκηνοθεσία Άσπας Καλλιάνη.

Τη νύχτα της ενάτης Νοεμβρίου 1938 συγκλονιστικά γεγονότα συμβαίνουν στη Γερμανία. Είναι «Η νύχτα των κρυστάλλων», τότε που μέσα σε ένα βράδυ σχεδόν όλες οι εβραϊκές συναγωγές, κοιμητήρια αλλά και χιλιάδες καταστήματα και κατοικίες καταστρέφονται και λεηλατούνται. Οι δρόμοι γεμίζουν σπασμένα γυαλιά.

Η δυναμική και όμορφη Σύλβια και ο σύζυγός της Φίλιπ, Εβραίοι κι οι δυο, ζουν  στο Μπρούκλιν, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στα μάτια των τρίτων βιώνουν το Αμερικάνικο όνειρο. Μαθαίνοντας τα γεγονότα και βλέποντας μια φωτογραφία όπου ηλικιωμένοι Εβραίοι στο Βερολίνο εξαναγκάζονται να καθαρίζουν πεζοδρόμια με μιαν οδοντόβουρτσα σε ένδειξη ταπείνωσης, η Σύλβια παραλύει ξαφνικά από τη μέση και κάτω. Την περίπτωσή της αναλαμβάνει ο γιατρός Χάρυ, που αν και όχι εξειδικευμένος στο αντικείμενο, δείχνει μεγάλο ιατρικό αλλά και προσωπικό ενδιαφέρον. Υστερική παράλυση η διάγνωση, ένα σύνδρομο που προκαλείται κυρίως σε γυναίκες από φόβο και στρεσογόνες καταστάσεις. Είναι άραγε τα γεγονότα που συμβαίνουν στη μακρινή Ευρώπη ικανά να το προκαλέσουν ή η ηρωίδα βιώνει δυσάρεστες καταστάσεις και στην προσωπική της ζωή;

Το σπασμένο γυαλί είναι έργο της ωριμότητας του Πολωνοεβραίου συγγραφέα, καθώς το έγραψε στα 80 του χρόνια. Ο πολυβραβευμένος δημιουργός βρίσκει την ευκαιρία να καταγγείλει και να στιγματίσει τα φρικιαστικά γεγονότα του 1938, που αποτέλεσαν την απαρχή του Ολοκαυτώματος των Εβραίων. Αλλά μέσα από το κοινωνικό πρόβλημα και μαζί με αυτό θίγει επίσης το καυτό ζήτημα της προσωπικής ευτυχίας και τις περιπτώσεις που οι άνθρωποι από φόβο και δειλία παραμένουν δέσμιοι μέσα σε αρρωστημένες σχέσεις. Αρρωστημένες σχέσεις, που προκαλούν εν τέλει αντικειμενικά την ασθένεια σε όσους τις ανέχονται χωρίς να αντιδρούν. Πόσο κοντά βρίσκονται άραγε τελικά η ευαίσθητη, ονειροπόλα, αλτρουίστρια Σύλβια με τον σκληροτράχηλο  σύζυγό της που όλες οι σκέψεις του κινούνται μόνο γύρω από τα χρήματα και τις επιχειρήσεις; Σπασμένο γυαλί είναι μάλλον και η δική τους  σχέση, που γίνεται ένα με τα σπασμένα γυαλιά της νύχτας των κρυστάλλων.

Ο Άρθουρ Μίλερ εστιάζει σε όλες τις σχέσεις όλων των ηρώων μεταξύ τους, κάτι που φαίνεται κυρίως μέσα από τις ανά δύο συναντήσεις τους. Η σχέση φόβου και εξάρτησης ανάμεσα στη Σύλβια και τον Φίλιπ, η σχέση φαινομενικής  ειλικρίνειας και αντιζηλίας μεταξύ του Φίλιπ και του γιατρού Χάρυ, η επιφανειακή σχέση του  Χάρυ με την φλύαρη και επιπόλαιη σύζυγό του Μάργκαρετ και τέλος η θερμή όλο συναίσθημα σχέση της Σύλβιας με το γιατρό, όπου διαφαίνεται μια πνευματική συγγένεια και αρμονία.

Η ανερχόμενη, ταλαντούχα Άσπα Καλλιάνη σκηνοθετεί το έργο με μαεστρία, ώστε να αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα στοιχεία του κάθε ήρωα αλλά και οι μεταξύ τους σχέσεις. Δεν υπάρχουν πομπώδης σκηνοθετικές παρεμβάσεις, αλλά καταφέρνει πολύ καλά να μεταδώσει αυτό που θέλει να μας πει. Η θέση, η κίνηση, ο τόνος της φωνής και οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι τέτοια, ώστε να καθρεφτίζονται ιδανικά οι χαρακτήρες αλλά και το κλίμα της κάθε στιγμής.  Ξεχωρίζουν οι ιδιαίτερες στιγμές ανάμεσα στη Σύλβια και τον γιατρό, όπου η όμορφη χημεία μεταξύ των ηθοποιών τις κάνει μοναδικές και μεταδίδουν στο θεατή απίστευτη τρυφερότητα και γαλήνη.

Ο Γιάννης Βούρος δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία ως γιατρός! Είναι ζεστός, ευγενικός, αξιαγάπητος. Με τον ιδιαίτερο τρόπο του παίρνει σχεδόν όλο το έργο επάνω του και  μας κατακτά ολοκληρωτικά!

Δίπλα του η Παναγιώτα Βλαντή, ερμηνεύει με χάρη και ευαισθησία τη Σύλβια, αν και εμφανίζεται ίσως λίγο αδύναμη στις κορυφώσεις του ρόλου. Ο Χάρης Σώζος μεταμορφώνεται ιδανικά στον  βλοσυρό τεχνοκράτη σύζυγο, ενώ η Βάσω Γουλιελμάκη χειμαρρώδης, εξωστρεφής ερμηνεύει παραστατικά την Μάργκαρετ. Μαζί τους η Ελίνα Μάλαμα αποδίδει με συνέπεια τη Χάριετ, αδερφή της Σύλβιας.

Στη δημιουργία του όλου κλίματος συμβάλλουν οι εξαιρετικοί  φωτισμοί εστιασμένοι ανάλογα με τη θέση και τη διάθεση των ηρώων,  αλλά και τα χρώματα στο βάθος του σκηνικού, πορτοκαλί, γαλάζια, άσπρα , μοβ, που δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα.

Εξωτερικοί ήχοι διαφόρων ειδών, όπως από γυαλιά που σπάνε στην έναρξη του έργου, δίνουν ένταση στις στιγμές, ενώ χάδι στα αυτιά μας οι όμορφες μουσικές που έχουν επιλεγεί, ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος.

Αξιοσημείωτο, τέλος, το στιβαρό, λειτουργικό σκηνικό του Μανώλη Παντελιδάκη σε γκρίζες και καφέ αποχρώσεις και με στοιχεία φθοράς , ακριβώς όπως είναι και οι σχέσεις των ηρώων.

Το σπασμένο γυαλί είναι ένα ψυχολογικό δράμα ανατροπών, όπου δεν μπορούμε να διακρίνουμε με σιγουριά το θύτη από το θύμα. Μόνο ένα είναι σίγουρο. Όποιος καταπιέζεται χωρίς να αντιδρά, αργά ή γρήγορα θα νοσήσει. Μια εξαιρετική πλοκή από τον δεξιοτέχνη Άρθουρ Μίλλερ και μια άρτια στημένη παράσταση που αξίζει να δείτε!

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Πρωταγωνιστούν:

Γιάννης Βούρος, Παναγιώτα Βλαντή, Χάρης Σώζος, Βάσω Γουλιελμάκη, Ελίνα Μάλαμα

 Σκηνοθεσία: Άσπα Καλλιάνη

Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης

Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη

Φωτογραφίες Μαριλένα Αναστασιάδου

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: 10, 11, 12, 17, 18, 19, 24, 25, 26 Ιανουαρίου στο ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ