"Λαμπεντούζα": ανταπόκριση από Μυτιλήνη....

ΚΡΙΤΙΚΗ της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

H Λαμπεντούζα είναι ένα νησί στα νότια της Ιταλίας, όπου καταφθάνουν εδώ και χρόνια παράνομοι πρόσφυγες   και μετανάστες από την Αφρική και την Ασία. Οι καταστάσεις που εξελίσσονται εκεί είναι πραγματικά τραγικές, παρόμοιες με αυτές που είδαμε κι εμείς να συμβαίνουν  και σε δικά μας νησιά του  Αιγαίου, με καθημερινά ναυάγια και πνιγμούς.

Το έργο γράφτηκε από έναν βραβευμένο Βρετανό συγγραφέα και ακτιβιστή , τον Άντερς Λουστγκάρτεν, ο οποίος λόγω της ιδιότητάς του είχε ζήσει από κοντά τέτοιες  αποτρόπαιες εικόνες πολύ πριν ασχοληθεί με τη συγγραφή αυτή. Δυο ιστορίες εξελίσσονται παράλληλα στο θεατρικό. Ο Στέφανο, από τη μια, είναι ένας μακροχρόνια άνεργος ψαράς στη Λαμπεντούζα, που καταλήγει να κάνει τη μοναδική δουλειά που βρίσκει μετά από καιρό,  και δεν είναι άλλη από την περισυλλογή  πτωμάτων. Οι εικόνες που περιγράφει εμπεριέχουν ωμότητα, σκληρότητα, αλλά και αλήθεια που κόβει την ανάσα. Η Ντενίζ, από την άλλη,  είναι μια αγγλοκινέζα φοιτήτρια που ζει στο Λονδίνο και για να μπορέσει να ανταπεξέλθει οικονομικά, εισπράττει καθυστερημένες δόσεις από οφειλέτες, βιώνοντας συνεχώς το ρατσισμό. Μοναξιά, κούραση, απαξίωση και καθημερινά ένας μικρός Γολγοθάς. Η βαρύτητα των ιστοριών δεν είναι βέβαια η ίδια -η Λαμπεντούζα είναι πολύ πιο δυνατή- ούτε και συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, εν τούτοις εκφράζουν και οι δύο τη μοίρα του ξένου, του απάτριδος -μιας και δεν ανήκει αντικειμενικά ούτε στην πατρίδα που εγκατέλειψε, ούτε και σε αυτήν που καταλήγει- που αναζητά σε έναν άγνωστο τόπο μια καλύτερη ζωή.

Ο Αργύρης Ξάφης ως Στέφανο, .διαθέτει  το απαραίτητο ειδικό βάρος για το ρόλο αυτό. Με την ερμηνεία του εκφράζει  τόσο την απλοϊκή προσωπικότητα ενός   νησιώτη χωρικού, που η μοίρα  τον έριξε τυχαία  σε αυτό το επάγγελμα, όσο και μια επίκτητη αφοπλιστική σοφία με την οποία η εμπειρία τον πότισε. Με ένα εγγενές θα έλεγε κανείς μέτρο καταφέρνει να μεταφέρει πραγματικά σκληρές εικόνες χωρίς να γίνει μελό, αλλά και χωρίς να γίνουν αυτές αφόρητα αποκρουστικές για το θεατή. Το πολύ σημαντικό είναι ότι καταφέρνει να τις μεταφέρει με αρτιότητα. Κάθε κίνηση του προσώπου και του σώματός του είναι μετρημένη όσο πρέπει. Συγχαρητήρια, γιατί ο ρόλος αυτός είναι κατά τη γνώμη μας ιδιαίτερα απαιτητικός.

Η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου ως Ντενίζ,  τρέχει πολύ γρήγορα τα λόγια της, με αποτέλεσμα να μην  προλαβαίνουμε να την παρακολουθήσουμε επαρκώς   και να χάνουμε αρκετά από όσα λέει.  Δεν ξέρουμε αν με αυτό τον τρόπο επιδιώκει να δηλώσει την ένταση την οποία βιώνει, πάντως δεν το πετυχαίνει. Όσες στιγμές σταματάει και μιλά λίγο πιο αργά, η ερμηνεία της βελτιώνεται κατακόρυφα. Θα έπρεπε να δουλέψει άμεσα  τις διακυμάνσεις και  τις παύσεις της ή τουλάχιστον να μην βιάζεται τόσο, και τότε, το κείμενό της που εκ των πραγμάτων είναι λιγότερο φορτισμένο από αυτό της Λαμπεντούζα θα αναδειχθεί πολύ καλύτερα.

Οι δυο ιστορίες, παρά τη σκληρότητά τους, κλείνουν επιχειρώντας να μεταδώσουν ένα αισιόδοξο μήνυμα ελπίδας, αφού έστω κάποιοι λίγοι καταφέρνουν να βρουν μια θέση και μια παρηγοριά στη νέα πατρίδα. Βέβαια, πενήντα τέσσερις  περισυλλεγέντες πνιγμένοι μαζί με τρεις μόνο επιζώντες πάνω σε μια βάρκα δεν είναι  καθόλου ευχάριστη εικόνα  για μια κοινωνία και μια εποχή, που θέλει να λέγεται πολιτισμένη.

Επειδή το θέατρο είναι το καλύτερο βιωματικό σχολείο, και επειδή η χώρα μας έζησε και ζει από πρώτο χέρι μια παρόμοια εμπειρία, θα συνιστούσα  να παρακολουθήσετε  το έργο αυτό, κυρίως για το συγκλονιστικό κομμάτι της Λαμπεντούζα. Θα δείτε πόσο ρεαλιστικά και  διεισδυτικά γράφει κάποιος που έχει ζήσει τα πράγματα από πρώτο χέρι, αλλά και θα αντιληφθείτε το μέγεθος τις τραγωδίας, που όσο και αν προφασιζόμαστε ότι μας αγγίζει, επί της ουσίας μένουμε οι περισσότεροι απλά βολεμένοι παρατηρητές της,  γιατί «ευτυχώς» για εμάς εξελίσσεται αρκετά χιλιόμετρα μακριά μας.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Συγγραφέας: Λουστγκάρτεν, Άντερς

Μετάφραση: Κοκκώνη, Αγγελική

Σκηνοθεσία: Θεοδωρόπουλος, Βαγγέλης

Σκηνικά - Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Τζάθας

Παίζουν οι ηθοποιοί: Αργύρης Ξάφης, Χαρά - Μάτα Γιαννάτου

4 μόνο παραστάσεις, στις 18, 19, 20 και 21 Μαΐου

Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών