Λιτή, σπαρακτική, «Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΛΙΝ».

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Ένας ταλαιπωρημένος άνθρωπος, ένας γέροντας, ο κύριος Λιν,  ξεφεύγει από πολέμους και κακουχίες στη γενέθλιά χώρα του και επιβιβάζεται σε ένα καράβι, το καράβι της σωτηρίας, το καράβι της προσφυγιάς. Μαζί του το μοναδικό πλάσμα που διασώθηκε από την οικογένεια του , ένα βρέφος, η εγγονούλα του Σανγκ Ντιού, που σημαίνει γλυκό πρωινό. Ο κύριος Λιν δεν την αφήνει στιγμή από τα χέρια του, την σφιχταγκαλιαζει και την περιποιείται με ζέση, μιας και είναι γι’ αυτόν η μονάκριβη.

Και ο ήρωάς μας φτάνει σε μιαν ευρωπαϊκή χώρα. Είναι μόνος και δεν μιλά τη γλώσσα. Γνωρίζει όμως εκεί έναν παχύ κύριο που κάθεται στο ίδιο με αυτόν παγκάκι. Ο κύριος Μπαρκ συχνά πυκνά του αγγίζει τον ώμο. Μοιράζονται κι οι δύο ένα πένθος. Ο κύριος Μπαρκ μόλις έχασε την γυναίκα του, που είχε το καρουζέλ στην πλατεία. Ο Μπαρκ μιλάει μα ο κύριος Λιν δεν καταλαβαίνει και απαντάει μόνο «Τάο Λάι» και πάλι «Τάο Λάι», δηλαδή καλημέρα. Όμως σιγά σιγά οι δυο πονεμένοι άντρες γίνονται σύντροφοι. Κι αν δεν μοιράζονται την ίδια γλώσσα, καθώς μια δυνατή φιλία αναπτύσσεται μεταξύ τους θα μιλήσουν και θα επικοινωνήσουν με τη γλώσσα της ψυχής.

Ο συγγραφέας Philippe Claudel είναι ένας σύγχρονος Γάλλος πολυβραβευμένος δημιουργός. Το έργο του μάλιστα «Η Αγαπημένη του κυρίου Λιν» πήρε το βραβείο Prix Solidarite du Groupe Harmonie. Σε ένα λιτό αλλά παραστατικό κείμενο ο συγγραφέας παρουσιάζει το δράμα της προσφυγιάς και την τραγική ιστορία του κυρίου Λιν. Και ακόμη τον πόνο και την απώλεια μα και μιαν υπέροχη δυνατή φιλία που θα έρθει να γιατρέψει και να ζεστάνει τις παγωμένες ψυχές των ηρώων.

Κάθε φράση του κειμένου καθώς βγαίνει από το στόμα του αφηγητή είναι και μια ολοζώντανη εικόνα που σχηματίζεται μπροστά μας, από τον γέρο Λιν όπως πρωτοεμφανίζεται στο κατάστρωμα, μέχρι τους δυο φίλους, έναν γέρο κι έναν παχύ κύριο σε ένα παγκάκι, αλλά και μέχρι τις φροντίδες προς την αγαπημένη εγγονούλα, που  τόσο στοργικά προσφέρει ο κύριος Λιν. Ένα κείμενο τόσο πλούσιο σε εικόνες που μέσα από την αφήγηση του πλάθει λες μια νοερή κινηματογραφική ταινία, που αν δεν την βλέπουμε, όμως την φανταζόμαστε και την οραματιζόμαστε. Κι εκεί οφείλεται η επιτυχία του.

Αυτό το τόσο δυνατό κείμενο παίρνει ο Βέλγος σκηνοθέτης Guy Cassiers, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες και πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του Toneelhuis και το παραδίδει μέσα από την προσωπική ματιά του στο κοινό, μια ματιά που παντρεύει τα δυο μεγάλα του πάθη, την εικαστική τεχνολογία και την λογοτεχνία. Μια ματιά λιτή και τόσο καθαρή που αναδεικνύει την εξίσου καθαρή γραφή του συγγραφέα. Αποφεύγοντας οποιαδήποτε υπερβολή στη σκηνοθεσία ο    Cassiers  δίνει ακόμη περισσότερη δύναμη στο κείμενό του και εστιάζει σε αυτό. 

Λίγες καρέκλες και κάποια μικρόφωνα είναι πάνω στη σκηνή, ενώ πίσω στο video wall προβάλλονται λέξεις. Λέξεις σημαντικές, λέξεις κλειδιά που επιλέγει ο σκηνοθέτης. Κάποιες στιγμές ιδιαίτεροι ήχοι, κρότοι, θόρυβοι κατακλύζουν τη σκηνή βυθίζοντας τους θεατές ακόμη περισσότερο στην οπτική του Cassiers .

Μα ο απόλυτος καταλύτης, αυτός που θα δώσει σάρκα και οστά στο όραμα σκηνοθέτη και συγγραφέα είναι ο πολύπειρος και καταξιωμένος ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Ο Μαρκουλάκης, υπογράφει και την μετάφραση του έργου, έχοντας έτσι κάνει ακόμη περισσότερο κτήμα του το έργο αυτό. Ο ηθοποιός αποδίδει όχι μόνο τον ρόλο του αφηγητή, αλλά και αυτόν του κυρίου Μπαρκ. Οι δυο ρόλοι μπλέκονται μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται, ενώ όταν μιλάει ο κύριος Μπαρκ πολύ συχνά μια κάμερα τον παρακολουθεί και προβάλλει την κινούμενη εικόνα του στο videowall πλάι σε ένα πανομοιότυπο ακίνητο είδωλό του. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης προσφέρει μια γοητευτική αφήγηση με καθαρή άρθρωση και λιτές κινήσεις. Τίποτε περιττό δεν υπάρχει στη σκηνή. Μα καθώς η υπόθεση  κορυφώνεται η φωνή του σκιρτά, λυγίζει  και πάλλεται από άπλετη συγκίνηση. Τα γεγονότα είναι συγκλονιστικά όπως συγκλονιστική είναι και η ερμηνεία.

Συμπερασματικά πρόκειται για ένα δυνατό και γλαφυρό κείμενο που αναδεικνύει ολοζώντανες εικόνες πάνω στη σκηνή και που θίγει με εξαιρετικά εύστοχο και παραστατικό τρόπο σύγχρονα προβλήματα, όπως η διαφορετικότητα, η αποξένωση , το πένθος, η μοναξιά μα και η φιλία, η ανθρωπιά, η παρηγοριά, η αγάπη. Παρακολουθώντας κείμενα σαν αυτό, τόσο ζωντανό μα και τόσο τραγικό συνάμα, ένα σκίρτημα δεν μπορεί παρά να ταράξει την καρδιά μας τη στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι πάνω στη γη  βιώνουν καθημερινά τον πόνο και την προσφυγιά και να έρθουμε για λίγο στη θέση τους. Και τότε σίγουρα θα έρθουμε πιο κοντά στον άνθρωπο και θα γίνουμε καλύτεροι  άνθρωποι.

«Η αγαπημένη του κυρίου Λιν» είναι μια συμπαραγωγή του ΚΘΒΕ με τον πολιτιστικό οργανισμό Λυκόφως. Tρεις υπέροχοι άνθρωποι, τρεις μοναδικοί καλλιτέχνες, συγγραφέας Claudel, σκηνοθέτης Cassiers και ηθοποιός Μαρκουλάκης  είναι οι κυρίως υπεύθυνοι για την παράσταση αυτή, που μαζί με κάποιους άλλους συντελεστές δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για αυτό το εξαιρετικό αποτέλεσμα. Και ένα είναι σίγουρο, δεν έτυχε…. πέτυχε!