Γευτήκαμε " Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ"

ΚΡΙΤΙΚΗ της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Τον παθαισμένο έρωτα μιας διάσημης σχεδιάστριας μόδας για μια νεαρή κοπέλα πραγματεύεται το έργο αυτό, που βασίζεται στην γνωστή ταινία του Ράινερ, Βέρνερ Φασμπίντερ. Αλλά σίγουρα δεν αφορά μόνο τον ομοφυλοφιλικό έρωτα, είναι μια ιστορία που  θα μπορούσε να είχε συμβεί ανάμεσα σε οποιοδήποτε  ζευγάρι. Με αυτή την αφορμή, το σενάριο κάνει μια διείσδυση στις σχέσεις έρωτα και εξουσίας που αναπτύσσονται ανάμεσα σε έξι γυναίκες διαφορετικών γενεών.

 Η σχεδιάστρια Πέτρα Φον Καντ μετά από δύο αποτυχημένους γάμους στρέφεται στο γυναικείο φύλο, αναζητώντας ίσως εκεί, αυτό που δεν βρήκε στο αντίθετο φύλο. Ξεκινά μια σχέση με την εύθραυστη Μαρλένε, την αφοσιωμένη υπάλληλο της, η οποία  την υπηρετεί αγόγγυστα, τυφλά και πειθήνια. Ώσπου, μια μέρα γνωρίζει απρόσμενα μια  νεαρή, την Κάριν, που παρουσιάζεται στο γραφείο της ζητώντας δουλειά και τότε… έρχεται ο έρωτας! Η  τάξη και η ηρεμία της προηγούμενης ζωής της ανατρέπονται, η μικρή ασκεί απόλυτη εξουσία πάνω της,  αργότερα φτάνει να την περιφρονεί  και τέλος, όταν επανεμφανίζεται  ο σύζυγος της Κάριν και αυτή αποφασίζει να εγκαταλείψει τη σχεδιάστρια  η Πέτρα Φον Καντ πέφτει κυριολεκτικά στα πατώματα.

Το σκηνοθετικό δίδυμο των Κορίνα Βασιλειάδου και Χάρη Πεχλιβανίδη όπως φαίνεται, επιχειρεί  και προσδοκεί να στήσει μια παράσταση όπου   ο θεατής απαλλαγμένος από περιττές εικόνες που θα τον αποπροσανατόλιζαν, θα μπορέσει να εστιάσει στα πρόσωπα και τις μεταξύ τους σχέσεις. Έτσι,  επιλέγουν την απόλυτη απουσία σκηνικού. Για τον ίδιο λόγο τα κοστούμια είναι μάλλον συμβατικά, τα περισσότερα  σε μαύρο χρώμα, ενώ μερικά τελείως άχρωμα και τέλος, μόνο ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα συμμετέχουν στη δράση, όπως  το πορτοκαλί τηλέφωνο, μια γραφομηχανή, ζευγάρια παπούτσια, ένας λεμονοστύφτης και  κάποια ποτήρια.

Το πρώτο μέρος κυλά κάπως ήπια  και επίπεδα, με τους ηθοποιούς να εκτελούν συχνά τυπικές μαριονετίστικες κινήσεις ή να περιφέρονται στους διαδρόμους σε ατέλειωτες ευθείες διαδρομές συζητώντας. Θεωρούμε ότι κι αυτό το στοιχείο υπηρετεί κάποιο σκοπό, να υπερτονιστεί δηλαδή το κοντράστ σε σύγκριση με το δεύτερο μέρος, τότε που έρχεται ο έρωτας με τα βάσανά και τις εντάσεις του και όλα παίρνουν πλέον άλλη διάσταση.  Εν τούτοις, αυτός ο σκοπός δεν είναι βέβαιο ότι γίνεται απόλυτα αντιληπτός από την πλειοψηφία των θεατών.

Το δεύτερο μέρος, όπως προαναφέραμε, είναι σαφέστατα πιο  ζωηρό. Τα πάντα παίρνουν φωτιά καθώς έρχεται ο έρωτας με τα παρατράγουδά  του. Η Πέτρα μεταλλάσσεται, πίνει, βρίζει, τσιρίζει, γίνεται έξαλλη καθώς δεν μπορεί να έχει αυτό που επιθυμεί. Οι κινήσεις, οι  μουσικές, οι ερμηνείες, όλα απογειώνονται με εκρήξεις που  εξιτάρουν και χαράζονται στο μυαλό μας.

Στο  μέρος αυτό διακρίνουμε και αρκετά στοιχεία παρωδίας, αρχής γενομένης από την καθαρίστρια που εμφανίζεται και στο  Ντα, η οποία έρχεται να σφουγγαρίσει  κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Παρωδία εκπέμπει και  η χορευτική εμφάνιση της κόρης της Πέτρας, επίσης το ξεσαλωτικό χορευτικό των ηρωίδων στα γενέθλια της σχεδιάστριας,  καθώς και το σπαραχτικό;;; κλάμα τους  ως συμπαράσταση στα δάκρυά της. Όλα τα  παραπάνω, εμφανιζόμενα σε επίσημα δραματικές  στιγμές, ίσως να παραπέμπουν εν τέλει στην υπερβολή και την ακρότητα με την οποία φτάνουν να αντιμετωπίζονται συχνά οι ερωτικές απογοητεύσεις, οι οποίες φαίνεται να μην  είναι  πάντοτε αντικειμενικά τόσο βαριές., Έτσι, όταν ένα νέο αντικείμενο του πόθου εμφανιστεί ή έστω όταν έχει πλέον παρέλθει το απαραίτητο διάστημα για την ανάρρωση,  παύουν απότομα τα δράματα και τα κλάματα ,σχεδόν όλα ξεχνιούνται και τίποτε πια δεν απομένει από τις ακραίες εκδηλώσεις του παρελθόντος …

Η ταλαντούχα Αγγελική Παπαθεμελή ερμηνεύει επαρκέστατα το ρόλο της Πέτρας Φον Καντ και  καταφέρνει να εισχωρήσει πραγματικά  στο πετσί της γυναίκας, που ενώ στο πρώτο μέρος ασκεί την απόλυτη εξουσία, αγέρωχη, ειρωνική, κυρίαρχη  στο δεύτερο  υφίσταται την απόλυτη ταπείνωση, σέρνεται  και εκλιπαρεί. Η Ειρήνη Κυριακού επιλέγεται για το ρόλο της Κάριν, της  νεαρής που  προκαλεί στην Πέτρα τον μεγάλο έρωτα, ως μια απλή κοπέλα που επίτηδες μάλλον δεν διαθέτει την κλασσική και απόλυτα καλλίγραμμη ομορφιά,  προφανώς με τη σκέψη ότι ο έρωτας δεν εκπορεύεται από τα εξωτερικά και αψεγάδιαστα χαρακτηριστικά. Δεκτό αυτό και κατανοητό. Όμως, κάπου εκεί  κάτι δεν μας ικανοποίησε. Δεν ξέρω αν ήταν το  σενάριο σε καίριες στιγμές της έκφρασης του έρωτα, αν ήταν οι ερμηνείες, ή η όχι καλή χημεία μεταξύ των πρωταγωνιστριών, όμως εμείς  δεν δικαιολογήσαμε την φλόγα που άναψε μεταξύ τους ή έστω τη φλόγα που ενέπνευσε στην Πέτρα τον έρωτα  και οι δύο πρωταγωνίστριες δεν έδεσαν επαρκώς σα ζευγάρι. 

Την παράσταση κλέβει αναμφισβήτητα η Μαριάνθη Παντελοπούλου, στο ρόλο της Μαρλένε, της πρώην συντρόφου της Πέτρας, που εξακολουθεί  να εργάζεται  και να κινείται στον ίδιο χώρο και να υπομένει την παρουσία της νέας ερωμένης και τον καινούριο μεγάλο έρωτα. Η Μαρλένε δεν παύει ούτε λεπτό να συμμετέχει στα δρώμενα, αλλάζοντας συνεχώς θέση και βρισκόμενη συνήθως σε μια από τις τέσσερις γωνίες του χώρου.  Εντελώς βουβή, αλλά με τις άκρως παραστατικές εκφράσεις του προσώπου της, εκφράζει όλα τα τραγικά συναισθήματα, την έκπληξη,  τη θλίψη, τον πόνο ή και  την απόγνωση  δίνοντας ένα ρεσιτάλ ερμηνείας διαρκείας, αν και δεν έχουν μάλλον τη δυνατότητα να το παρατηρήσουν  όλοι οι θεατές επαρκώς, καθώς η ίδια βρίσκεται τις περισσότερες στιγμές σε δεύτερο πλάνο.

 Ο χώρος του Φουαγιέ, που καθιερώθηκε πλέον να χρησιμοποιείται σε πιο εναλλακτικές παραστάσεις, παρέχει  τη ζεστασιά που απαιτείται για να φιλοξενηθεί μια τέτοια ιδιαίτερη δουλειά, όμως αν υπήρχε η δυνατότητα  υπερύψωσης των καθισμάτων θα μπορούσαν  όλοι οι θεατές να απολαμβάνουν καλύτερα την κάθε λεπτομέρεια μιας παράστασης.

Τα πικρά δάκρυα της Πέτρας Φον Καντ είναι  εν τέλει μια παράσταση με στόχευση και   συγκεκριμένη σκηνοθετική άποψη, άσχετα από το αν αυτή  πετυχαίνει  να μεταδώσει πάντοτε όλα όσα προσδοκούσε.  Ανακαλώντας την συνειδητοποιούμε ότι  έχουν  διατηρηθεί στο μυαλό μας κάποιες έντονες εικόνες, πράγμα που δηλώνει ότι μας άγγιξε. Δείτε την για τις ενδιαφέρουσες αυτές σκηνοθετικές κι ερμηνευτικές εκρήξεις, για το  ιδιαίτερο στόρυ που έπλασε ο Φασμπίντερ, για την πολύ όμορφη ερμηνεία της Αγγελικής Παπαθεμελή μα και για την εξαιρετική, βουβή  παρουσία της Μαριάνθης Παντελοπούλου. Γευτείται τα δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ, τελικά είναι  γλυκόπικρα.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Σκηνοθεσία: Κορίνα Βασιλειάδου, Χάρης Πεχλιβανίδης
Σκηνικά – Κουστούμια – Σκηνικά Αντικείμενα: Διδώ Γκόγκου, Ελένη Κανακίδου, Σόνια Σαμαρτζίδου
Μουσική Σύνθεση: Μίνως Μάτσας
Κίνηση: Σοφία Παπανικάνδρου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Ιωάννα Ντάτση, Μαρία Μεντερίδου
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση Παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη

Στο ρόλο της Πέτρα φον Καντ η Αγγελική Παπαθεμελή.

Παίζουν: Ιφιγένεια Δεληγιαννίδη (Βαλερί φον Καντ), Στεφανία Ζώρα (Γκάμπι φον Καντ), Ειρήνη Κυριακού (Κάριν Τιμμ),  Μαριάνθη Παντελοπούλου (Μαρλένε), Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου (Σιντονί φον Γκράζεναμπ).