Επισκεφτείτε «Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα»

ΚΡΙΤΙΚΗ της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Το τελευταίο θεατρικό έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα», παρουσιάζει το Θέατρο του Άλλοτε, ένα έργο με θέμα την κοινωνική καταπίεση των γυναικών στα χωριά της Ισπανίας των αρχών του 20^ου αιώνα, σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Δουμανίδου.

 Η Μπερνάντα  Άλμπα χάνει το σύζυγό της και   βρίσκει την ευκαιρία να ασκήσει απόλυτη εξουσία  απέναντι στις πέντε κόρες της.       Επιβάλλει βαρύ πένθος και την απομόνωση τους από τον έξω κόσμο , στερώντας τους ακόμη και  τις πιο  απλές χαρές της ζωής, κυρίως δε  την ερωτική χαρά και το σμίξιμο με το άλλο φύλο, στο όνομα πάντα της χριστιανικής ηθικής. Όταν εντέλει ένας άντρας εμφανίζεται στο προσκήνιο ως μνηστήρας της μεγαλύτερης κόρης, οι εντελώς στερημένες αδερφές σπαράζουν και αλληλοσπαράσσονται για να τον κατακτήσουν.  Απέναντί τους η Μπερνάντα, σκληρή, αμείλικτη, καταπιεστική - οι γυναίκες δεν πρέπει να κοιτάζουν τους άντρες, δε πρέπει να τους μιλούν, οι κόρες της δεν πρέπει να βγουν από το σπίτι, δεν επιτρέπεται να ζήσουν τον έρωτα. Η μάνα τέρας εκδικείται λες ολόκληρο το γυναίκειο φύλο με τη συμπεριφορά αυτή, βγάζοντας  πιθανόν όλη τη φυσική και σεξουαλική καταπίεση που και η ίδια εισέπραξε ως γυναίκα και μοιάζει να παραμένει αδίστακτη και ανυποχώρητη ακόμη και μετά από το τραγικό τέλος. Η πρωτόγνωρη αυτή φασιστική συμπεριφορά διαχέεται και στις υπόλοιπες γυναίκες, οι οποίες συμπεριφέρονται επίσης ανάλογα παρασύροντας η μία την άλλη. Το έργο αυτό του Λόρκα μπορεί να λάβει και βαθύτερες διαστάσεις καθώς είναι κατά κάποιο τρόπο προάγγελος της φύσης του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο που πρόκειται να ακολουθήσει.

Η Βαρβάρα Δουμανίδου αναλαμβάνει την σκηνοθεσία και με   μεστές και εύστοχες  σκηνοθετικές πινελιές  οδηγεί τον θεατή να διεισδύσει  και να κατανοήσει το κλίμα της εποχής και την ψυχολογία των ηρωίδων.  Ο   τεράστιος  σταυρός που κυριαρχεί στο χώρο δεν αποτελεί  εδώ  παρά ένα υποκριτικό σύμβολο, καθώς στο όνομα της χριστιανικής ηθικής ασκούνται στην πραγματικότητα φασιστικές και καταπιεστικές συμπεριφορές.  Η συμβολική παρουσία ενός άντρα στη σκηνή - ενώ το αντρικό φύλο  απουσιάζει αντικειμενικά εντελώς από το έργο ως φυσική παρουσία -  έρχεται να υπερτονίσει την μεγάλη λαχτάρα των γυναικών για το αντρικό χάδι και  την αγκαλιά και την  συνεχή και βασανιστική παρουσία του άντρα στις σκέψεις, τις συζητήσεις και τις ονειροπολήσεις τους.  Οι  αγχόνες παραπέμπουν στην τραγικότητα της μοίρας των πέντε γυναικών που φαίνονται αναπόφευκτα καταδικασμένες, ενώ ιδιαίτερα  ευρηματική είναι και η επανάληψη της προτελευταίας σκηνής.  Τέλος, αξίζει να σημειωθεί το ανατρεπτικό φινάλε της Βαρβάρας Δουμανίδου, το οποία  πιθανότατα ο Λόρκα   ατένισε από ψηλά με χαμόγελο.

Το σκηνικό της παράστασης χαρακτηρίζεται από αρκετά συμβολικά στοιχεία στα οποία ήδη αναφερθήκαμε. Τα κοστούμια, μαύρα, παραπέμπουν και αυτά στο πένθος αλλά και την αποχή, τη στέρηση από κάθε χαρά, για να γίνουν λευκά λίγο πριν το τέλος του έργου, όχι όμως ως ένα αισιόδοξο μήνυμα.

Οι ερμηνείες των γυναικών είναι ιδιαίτερα προσεγμένες από την σκηνοθέτι καθώς οι εντάσεις και οι συγκρούσεις τους φέρουν εν τέλει το βάρος του να μεταφέρουν τα περισσότερα μηνύματα  της παράστασης. Η  Όλγα Καλαμάρα ως Μπερνάντα Άλμπα, ενδύεται ιδανικά το προσωπείο της κακιάς και με το συνοφρυωμένο της πρόσωπο από την αρχή ως το τέλος  χύνει το φαρμάκι της χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς  διακοπή, χωρίς δισταγμό. Η Νίκη Πέτσκου, ερμηνεύει την  Πόνθια , την πανταχού παρούσα οικονόμο που όλα τα γνωρίζει και θέλει τόσο να καταγγείλει  όσο και να προλάβει τις εξελίξεις και χτίζει  μια συμπαθητική φιγούρα.  Η Μαρίνα Θέου, είναι πειστική ως   Αουγκούστιας, ενώ η Βάλια Γκαγκάτση, η ανατρεπτική  Αντέλα που κατά μια έννοια είναι το σύμβολο της επανάστασης,  βγάζει όλον τον απαραίτητο δυναμισμό που απαιτεί ο ρόλος της.  Ιδιαίτερα όμορφα ερμηνεύει και η Τζώρτζια Βογιατζόγλου την άσχημη και ασθενική και για αυτό ίσως  περισσότερο κακιά και προέκταση της μητέρας της  Μαρτύριο, ενώ δεν υπολείπονται ερμηνευτικά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί. Σε ρόλους έκπληξη εμφανίζεται και η ίδια η σκηνοθέτις.

Αξίζει να αναφερθούμε τέλος στην ώριμη και σύγχρονη μετάφραση της Ματθίλδης Σιμχά, που   χαρακτηρίζεται από άριστα επιμελημένο, ρέοντα, φυσικό,  παραστατικό λόγο σε καθομιλουμένη γλώσσα  και διαθέτει απόλυτη σαφήνεια.

Η σκηνοθέτις Βαρβάρα Δουμανίδου λαμβάνει ένα πολύ δυνατό έργο του Λόρκα με θεματολογία που φαίνεται πως ως γυναίκα την αγγίζει ιδιαίτερα και  χωρίς φόβο αλλά με πολύ πάθος  και απέραντη ευαισθησία  το μεταφέρει στη σκηνή με μιαν έξοχη αισθητική, μεταφέροντας ταυτόχρονα ένα ηχηρό μήνυμα κατά της καταπίεσης, της απολυτότητας και του φασισμού. Αξίζει να το δείτε!


Παραστάσεις:
Στο Θέατρο Αυλαία:
11,12,13 και 27,28,29,30,31 Μαϊου
(Πλατεία Χ.Α.Ν.Θ πλευρά Τσιμισκής ) τηλέφωνο κρατήσεων: 2310 237700

Στο Μπενσουσάν Χαν:
17,18,19,20 και 24,25,26
Εδέσσης 6 ‘Ανω Λαδάδικα τηλέφωνο κρατήσεων: 6936536383

Γενική είσοδος: 12 ευρώ (φοιτητικό, ανέργων) 8 ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σκηνοθεσία: Δουμανίδου Βαρβάρα
Μετάφραση: Ματθίλδη Σιμχά
Σκηνογραφία: Θέατρο του ‘Αλλοτε
Κατασκευή σκηνικού: Βαγγέλης Μίχος, Τάσος Μίχος
Σχεδιασμός κοστουμιών: Κατερίνα Αμπρικίδου
Σχεδιασμός αφίσας: Φωτεινή Φιλοξενίδου
Φωτογραφίες: Νίκος Γκάρας, Τόμης Βρακάς

Διανομή:
Μπερνάρντα 'Αλμπα: 'Ολγα Καλαμάρα
Πόνθια: Νίκη Πέτσκου
Αγκούστιας: Μαρίνα Θέου
Μαρτύριο: Τζώρτζια Βογιατζόγλου
Μαγκνταλένα: Μαρία Σεμερτζίδου
Αμέλια: ‘Αννα – Μαρία Γάτου, Σοφία Στυλιανού
Αντέλα: Βάλια Γκαγκάτση
Υπηρέτρια: Θεοδώρα Κωστάκου
Κόρη της Λιμπράδα: Βαρβάρα Δουμανίδου
Πέπε Ρομάνο: Δημήτρης Βασιλειάδης