Διαμάντι «Υπέρ Ελλάδος»

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Αφιερωμένη στον Γρηγόρη Στακτόπουλο, δημοσιογράφο της εφημερίδας Μακεδονία, που κατηγορήθηκε χωρίς αποδείξεις για τον φόνο του Τζορτζ Πολκ, σύρθηκε σε δίκη, καταδικάστηκε και έμεινε 12 χρόνια στην φυλακή, ενώ ποτέ δεν του δόθηκε το δικαίωμα για αναψηλάφηση της δίκης. 

Το σάπιο πολιτικό σύστημα που φαίνεται να επικρατεί στα τέλη του εμφυλίου στην Ελλάδα πραγματεύεται το έργο της Σοφίας Νικολαΐδου «Υπέρ Ελλάδος», που παίζεται αυτές τις ημέρες στο μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών. Το έργο βασίζεται  στο μυθιστόρημα της ίδιας « Χορεύουν οι ελέφαντες», που  έκανε αίσθηση μετά την μετάφραση και την έκδοσή του στην Αμερική.

Ένας αγέρωχος Αμερικανός δημοσιογράφος, χαρισματική προσωπικότητα, λαμπερή και ταυτόχρονα προκλητική,  ανυποχώρητος όταν πρόκειται να βγάλει την είδηση, που στηλιτεύει απροκάλυπτα το καθεστώς και καταγγέλλει   ατασθαλίες στη διάθεση της βοήθειας Τρούμαν από κυβερνητικούς, βρίσκεται δολοφονημένος.  Το πτώμα του επιπλέει στον Θερμαϊκό, ενώ γίνεται γνωστό ότι αναζητούσε τον αρχηγό του κομμουνιστικού κόμματος Μάρκο Βαφειάδη για να του πάρει συνέντευξη και να φωτίσει έτσι και την άλλη, πέραν της κυβέρνησης πλευρά, σε ένα τοπίο συνεχών εκατέρωθεν δολοφονιών και αντιποίνων.

Στον αντίποδα, ένας άλλος δημοσιογράφος, Έλληνας αυτή την φορά, το εξιλαστήριο θύμα, που συλλαμβάνεται και δικάζεται με συνοπτικές διαδικασίες για ένα έγκλημα που οι αμερικανικές αρχές  απαιτούν να εξιχνιαστεί άμεσα. Ο δημοσιογράφος οδηγείται σε κατηγορία χωρίς αποδείξεις και μένει χρόνια στη φυλακή. Ποτέ δεν παραδέχθηκε ότι διέπραξε το έγκλημα.  Ονόματα δεν αναφέρει το θεατρικό , όμως τα ονόματα είναι γνωστά: Τζορτζ Πολκ  και Γρηγόρης Στακτόπουλος, δυο δημοσιογράφοι  θύματα της πολιτικής κατάστασης σε μια υπόθεση που συγκλόνισε την Ελλάδα, αλλά και όλο τον κόσμο.

Μέσα από τις αφηγήσεις της μητέρας και   της νεότατης ελληνίδας συζύγου του Πολκ,  της μητέρας και του δικηγόρου του Στακτόπουλου, του ταγματάρχη της αστυνομίας, ενός Άγγλου διπλωμάτη και ενός αντάρτη ξάδερφου γίνεται μια απόπειρα από την συγγραφέα να φωτιστούν τα γεγονότα. Πέραν όμως της πολύκροτης υπόθεσης η Σοφία Νικολαΐδου καταφέρνει με το θεατρικό να πλάσει ιδανικά τόσο τους χαρακτήρες των προσώπων, όσο και τα γενικότερα χαρακτηριστικά της εποχής.

Το έργο στήνεται από την εξαίρετη Πηγή Δημητρακοπούλου, που δεν χρειάζεται συστάσεις. Η σκηνοθεσία είναι ευρηματική και με πολλούς και  πρωτότυπους τρόπους μας κερδίζει και κρατά το ενδιαφέρον μας αμείωτο. Ο σκηνικός χώρος κατά έναν περίεργο τρόπο δείχνει μαγικά ευρύς, λες ως ένα ελεύθερο πεδίο που θα προάγει την έρευνα και την αναζήτηση της αλήθειας. Η παρουσία όλων των ηθοποιών πάνω στη σκηνή με εναλλακτικούς και εναλλασσόμενους  τρόπους και η συχνή πρόσωπο με πρόσωπο τοποθέτησή κάποιων από αυτούς μας κάνει να ξεχνάμε  ότι πρόκειται για μονολόγους, καθώς δίνεται μαγικά η αίσθηση του διαλόγου. Τα παιχνίδια με τις καρέκλες και  οι απότομες και θορυβώδεις μετακινήσεις τονίζουν τις εντάσεις και παραπέμπουν στις εξελίξεις που είναι επίσης εξίσου γρήγορες. Την κίνηση επιμελήθηκε ο Αλέξης Τσιάμογλου.

Η Σοφία Καλεμκερίδου, ενσαρκώνει στη σκηνή την Πόντια  μάνα, τη μάνα του  δημοσιογράφου που φορτώθηκε το έγκλημα, και σε έναν πολύ δύσκολο ρόλο  καταφέρνει να βγάλει  τον πόνο της διακριτικά και με την απίστευτη αξιοπρέπεια που χαρακτήριζε όλη εκείνη την γενιά των προσφύγων.

Η Έφη Δρόσου ερμηνεύει επίσης εκπληκτικά την Αμερικανίδα μητέρα, λες και φτιάχτηκε για τον ρόλο αυτό, ενσαρκώνοντας την εξευγενισμένη αριστοκράτισσα, που όμως όταν έρχεται η ώρα και η ανάγκη δεν διστάζει να υψώσει όσο χρειάζεται την φωνή της.

Η Μαριάννα Πουρέγκα, καταξιώνεται με τον ρόλο αυτό, της χήρας του Αμερικανού.

Ο Ιωσήφ Πολυζωίδης, γίνεται ιδανικός ταγματάρχης, με ερμηνεία που κάνει αίσθηση.

Ο Γιώργος Κολοβός , ο φαινομενικά κουλ δικηγόρος διεκπεραιώνει άψογα, χωρίς πολλές εκρήξεις ίσως  επειδή γνωρίζει στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι καμιά έκρηξη δεν έχει νόημα, μιας και το παιχνίδι είναι στημένο.

Ο Χρήστος Παπαδημητρίου, υποστηρίζει άνετα τον ρόλο του Άγγλου διπλωμάτη  με κύριο όπλο το παρουσιαστικό του.

Τέλος, πολύ πειστικός ο Γιάννης Τσεμπερλίδης στον ρόλο του αντάρτη ξάδερφου.

Ιδιαίτερα ευρηματική η παρουσία του τριμελούς χορού που αναλαμβάνει τον ρόλο αυτό, όπως παραδοσιακά εκπορεύεται από τις αρχαίες τραγωδίες.

Τα σκηνικά στοιχεία, επιμελημένα από τον Κώστα Παππά, τζάμια θολά , σπασμένα, κατεστραμμένα και κεπέγκια διαλυμένα, παράθυρα από τα οποία δεν αναμένεις να δεις και αν δεις σίγουρα αυτό δεν θα είναι κάτι καλό ή δεν θα είναι η αλήθεια, αντικατοπτρίζουν την νοσούσα κοινωνία και πολιτική συγκυρία. Τα κοστούμια του ιδίου είναι  ιδιαίτερα κομψά και με σημασία στην λεπτομέρεια και καταφέρνουν όχι μόνο να εκφράσουν τον  κόσμο μιας άλλης εποχής, αλλά και να αποδώσουν την προσωπικότητα του κάθε ήρωα.

Όμορφοι οι φωτισμοί της Δήμητρας Αλουτζανίδου, ιδιαίτερα σε καίριες στιγμές δίνουν το στίγμα τους, ενώ αίσθηση κάνει και η υποβλητική μουσική του Μπάμπη Παπαδόπουλου.

 Η Πηγή Δημητρακοπούλου, στήνει με το «Υπέρ Ελλάδος»  μια εξαιρετική παράσταση, όπου τα χαρίσματα του σεναρίου δένουν απόλυτα με τις αρετές της σκηνοθεσίας , τις επιλογές των ηθοποιών και τις αξιοζήλευτες ερμηνείες. Ένα μικρό διαμάντι που γράφει ιστορία για το Κ.Θ.Β.Ε.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Συγγραφέας: Νικολαΐδου, Σοφία Σκηνοθεσία: Δημητρακοπούλου, Πηγή Σκηνικά: Παππάς, Κώστας Κοστούμια: Παππάς, Κώστας Μουσική: Παπαδόπουλος, Μπάμπης Κίνηση: Τσιάμογλου, Αλέξης Φωτισμοί: Αλουτζανίδου, Δήμητρα Βοηθός σκηνοθέτη: Ανδριανού, Κατερίνα Μάγια Βοηθός σκηνοθέτη: Στρατάκη, Κική Βοηθός σκηνογράφου: Κελίδου, Μαρίνα Οργάνωση παραγωγής: Λαζαρίδου, Μαρία Ηθοποιοί Δρόσου, Έφη (Η Αμερικανίδα μητέρα) Καλεμκερίδου, Σοφία (Η Πόντια μάνα) Κολοβός, Γιώργος (Ο Δικηγόρος) Κουσούλης, Νικόλαος (Χορός) Ξενουδάκη, Φανή (Χορός) Παπαδημητρίου, Χρήστος (Ο Άγγλος Διπλωμάτης) Πολυζωίδης, Ιωσήφ (Ο Ταγματάρχης) Πουρέγκα, Μαριάννα (Η Χήρα του Αμερικάνου) Στρατάκη, Κική (Χορός) Τσεμπερλίδης, Γιάννης (Ο Αντάρτης ξάδελφος) ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Μονή Λαζαριστών - Μικρό θέατρο (20/10/2018 - 27/01/2019) Ένα νέο άπαιχτο θεατρικό έργο, που διερευνά, 70 χρόνια μετά, την ανεξιχνίαστη δολοφονία του Πολκ.