"Ασκητική"

ΚΡΙΤΙΚΗ της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Μια ιεροτελεστία, μια μυσταγωγική τελετή, επέλεξε ο σκηνοθέτης Αντρέας Κουτσουρέλης για να μεταφέρει στο σανίδι την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη. Σε μια προσέγγιση αρκούντως λιτή, για να ταιριάζει σε ένα φιλοσοφικό έργο, αλλά ουσιαστικά περιεκτική, ώστε να το αποδίδει στην εντέλεια και, τέλος, αριστοτεχνικά λεπτοδουλεμένη, ώστε να μας κρατά αιχμάλωτους και να αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές μας.

Με αφορμή λοιπόν το έτος Καζαντζάκη 2017, ο Κουτσουρέλης και η ομάδα του Κ.Θ.Β.Ε. χαρίζουν στο ευρύ κοινό ένα δύσκολο έργο με απόλυτο σεβασμό στον πολυγραφότατο και πολυμεταφρασμένο συγγραφέα αλλά και με μια γητευτική απόδοση, ώστε να το κάνουν  προσιτό και σε αυτούς που ίσως είχαν διστάσει ή είχαν παραλείψει να το διαβάσουν.

Οι συντελεστές αποφεύγουν με επιμέλεια τις πολλές εκπτώσεις στη μεταφορά του κειμένου χρησιμοποιώντας αυτολεξεί ένα μεγάλο μέρος του και σίγουρα τα σημαντικότερα σημεία. Έξι πρόσωπα επιλέγονται για να μεταφέρουν στη σκηνή και στο κοινό έναν εσωτερικό μονόλογο ή μάλλον έναν εσωτερικό  διάλογο. Έξι πρόσωπα που συνομιλούν για μία περίπου ώρα με καθαρό λόγο και δυνατές φωνές αποδίδοντας τις σκέψεις και τα υπαρξιακά αδιέξοδα του συγγραφέα. Έξι ωραίες ερμηνείες.

Η μυσταγωγική τελετή της παράστασης περιλαμβάνει συνομιλίες και αντιγνωμίες, εικόνες στατικές μα και κίνηση, όπου αρμόζει, τελετουργικά δρώμενα με το νερό, το κρασί, το χώμα πρωταγωνιστές. Όλα αυτά πάνω σε ένα λιτό αλλά καλοδουλεμένο και συμβολικό σκηνικό. Και διανθισμένα από πρωτόγονες μουσικές από αρχέγονα μουσικά όργανα δοσμένες, που ερμηνεύουν οι ίδιοι οι ηθοποιοί και τόσο ιδανικά ενσωματωμένες ως υπόκρουση στο κείμενο, που συνοδεύουν αρμονικά τον περιεκτικό λόγο χωρίς ποτέ να τον υπερκαλύπτουν.

Ο σκηνοθέτης επιλέγει να βρίσκεται και ο ίδιος επάνω στη σκηνή, για να απολαύσει και αυτός μέσα από τη συμμετοχή του αυτή τη δημιουργία, αλλά και σε έναν αδιάκοπο ρόλο ενορχηστρωτή, που συνοδεύει με τον λόγο και τις μουσικές του, τους συνεργάτες και συνοδοιπόρους του.

Ούτε στιγμή δεν κουραστήκαμε από την παράσταση και παρακολουθήσαμε με ευλάβεια και προσήλωση τη δουλειά αυτή. Και αυτό δεν είναι βέβαια τυχαίο. Φαίνεται πως ο σκηνοθέτης δεν ασχολήθηκε περιστασιακά με το συγκεκριμένο έργο. Αντίθετα, φαντάζει λες και η δουλειά αυτή είναι ένα έργο ζωής για αυτόν, που ίσως το παίδευε στο μυαλό του χρόνια και τώρα του δόθηκε επιτέλους η ευκαιρία να το παρουσιάσει, όπως αυτός θα ήθελε. Αποδίδοντας ένα «απαιτούμενο» μεγάλο φόρο τιμής στον πατριώτη του, τον μοναδικό Νίκο Καζαντζάκη. Γι αυτό ρυθμίζει τα πάντα με μια απίστευτη τελειομανία που φαίνεται να πηγάζει  από τη μεγάλη αγάπη και τον σεβασμό τόσο στο έργο όσο και στον δημιουργό του. Και πετυχαίνει το πραγματικό ζητούμενο για μια θεατρική ομάδα. Πετυχαίνει πάνω σε ένα έργο, που είναι σκέτος λόγος, να δημιουργήσει ένα άλλο έργο, με κίνηση, φώτα, μουσικές και ερμηνείες, κάτι καινούργιο αυτή τη φορά αλλά που να στέκει επάξια δίπλα στο κείμενο που προσπαθεί να αποδώσει.

Η μεταφορά αυτή στο σανίδι ίσως αποτελέσει μια αφορμή για όσους δεν διάβασαν αυτό το βιβλίο να το αποκτήσουν τώρα και να το διαβάσουν. Στην ανάγνωση αυτή δεν μπορεί παρά να τους συνοδεύουν μυστικά οι εικόνες και οι ήχοι της παράστασης. Και θα είναι σίγουρα μια τέτοια εξέλιξη μια ωραία προσφορά στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη και μια μεγάλη επιτυχία για τους συντελεστές της παράστασης.

Μετά από μια σειρά επιτυχημένων παραστάσεων, το έργο επαναλαμβάνεται και πάλι 20-23 Απριλίου, στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς.

ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ:

Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη»

Πέμπτη - Σάββατο, 20 - 22/4 στις 21.00

Κυριακή 23/4/17: 19.00

Τηλ. κρατήσεων: 2315 200200