Διαχρονική «Φιλονικία»

Κριτική της Βικτωρίας Ιωσηφίδου

Η «Φιλονικία» του Μαριβώ, ένα σύντομο έργο που γράφτηκε το 1744, φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στο Θέατρο Τ στη Θεσσαλονίκη. Το θέμα του έργου αφορά ένα κοινωνικό πείραμα, που έγινε  με στόχο να αποκαλυφθεί ποιο από τα δύο φύλα έκανε τελικά την πρώτη απιστία. Για το λόγο αυτό τέσσερα  παιδιά, δυο αγόρια και δυο κορίτσια, αφήνονται να μεγαλώσουν εντελώς απομονωμένα, με συντροφιά μονάχα έναν ψυχρό  παιδαγωγό το καθένα, μέχρι τα δεκαοκτώ τους χρόνια. Στη συνέχεια τους επιτρέπεται να συναντηθούν μεταξύ τους  και παρατηρούνται οι αντιδράσεις.

Ο Μαριβώ, τεχνίτης στα θέματα της ψυχολογίας του  έρωτα αλλά και  στη ρητορική, εμπνέεται   μια σειρά από έξυπνους, απολαυστικούς διαλόγους,  μέσα από τους οποίους τα νεαρά αυτά παιδιά εκφράζουν πηγαία συναισθήματα, που εκπορεύονται μόνο από την βαθύτερη φύση τους. Ανακαλύπτουν τους εαυτούς τους, γνωρίζονται, ερωτεύονται  δίνουν μέχρι και όρκους αγάπης και αιώνιας πίστης ώσπου….. Εν τέλει, ο συγγραφέας αφήνει σαφείς αιχμές ότι η θεωρία πως ο άντρας είναι ο πολυγαμικός της υπόθεσης ο οποίος ξενοκοιτάζει,  είναι μάλλον μια κοινωνική κατασκευή  και τελικά η γυναίκα, θύμα της φιλαρέσκειάς της,  έχει   τουλάχιστον τις ίδιες πιθανότητες να το κάνει πρώτη. Το ζήτημα αντιμετωπίζεται με ελαφρότητα, κωμική διάθεση  και εστίαση στον λόγο, σαν ένα παιχνίδι, λόγος λοιπόν και παίγνιο οι πρωταγωνιστές, ενώ αποσιωπείται εντελώς οτιδήποτε θα μπορούσε αντικειμενικά να βαρύνει την υπόθεση.

Ο σκηνοθέτης Πάνος Δεληνικόπουλος εστιάζει στα διαχρονικά στοιχεία του έργου, καθώς αν και η υπόθεση εξελίσσεται σε ένα βαθύ παρελθόν φαίνεται πως τέτοια ζητήματα απασχολούν και θα εξακολουθήσουν ως και ένα απώτερο μέλλον να απασχολούν τον άνθρωπο. Ο ρόλος έκπληξη της Περσόνας, που είναι σίγουρα και το πιο ενδιαφέρον σκηνοθετικό εύρημα, μετατρέπει το τόσο παλιό αυτό έργο σε εντελώς σύγχρονο, καθώς παραπέμπει αφενός στο γεγονός ότι οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους ρόλους των δυο φύλων έχουν πλέον ξεθωριάσει και αφετέρου στο τρίτο φύλο, θέμα και ζήτημα πολυσυζητημένο της εποχής, σχεδόν της μόδας. Το ρόλο ερμηνεύει ο  Χρίστος Κραγιόπουλος, ο οποίος αναμφίβολα κλέβει την παράσταση.

Κατ’ αναλογία, το σκηνικό της Ευαγγελίας Κιρκινέ απεικονίζει μάλλον έναν τόπο του μέλλοντος - ασημί πλαστικά παραπετάσματα σε ρόλο καθρέφτη και στοιχειώδης μόνο βλάστηση πάνω στη γη- ενώ στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και τα κοστούμια της Μαρίας Καραδελόγλου, με πλαστικά διαφανή στοιχεία, τούλια και άλλα υλικά πέρα για πέρα χημικά, που παραπέμπουν σε μια μελλοντική εποχή.

Πρωταγωνιστής στη σκηνή το σωματικό θέατρο, κάτι αναμενόμενο καθώς συνηθίζεται  τελευταία , ενώ  είναι γνωστή και η προτίμηση του σκηνοθέτη σε αυτό.  Έτσι, οι ήρωες εξερευνούν το περιβάλλον τους, τους εαυτούς τους  αλλά και τους συντρόφους τους μέσα από χορευτικές κινήσεις - περιπτύξεις, ενώ καθώς η υπόθεση εξελίσσεται,  σε δεύτερο πλάνο κάποια  μέλη του θιάσου εκφράζονται επίσης με ανάλογο τρόπο. Την κίνηση επιμελήθηκε η Ειρήνη Καλογηρά.

Αξίζει να αναφέρουμε την μουσική που σε καίρια σημεία της παράστασης παίζει τον ρόλο της, αλλά και τους φωτισμούς του Κώστα Σιδηρόπουλου.

Όσον αφορά τους ηθοποιούς, ο Πάνος Δεληνικόπουλος στηρίζεται για άλλη μια φορά στον περσινό πρωταγωνιστή του από το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα» Κωνσταντίνο Λιάρο, ενώ την ομάδα συμπληρώνουν οι Μαρία Χριστοφίδου, Χρίστος Κραγιόπουλος, Αγγελική Νοέα, Ίνγκριντ Κουτσουρέλη και Νίκος Μήλιας,  ηθοποιοί που ο σκηνοθέτης τους οδηγεί σε ενδιαφέρουσες, ιδιαίτερες ερμηνείες γεμάτες ένταση, κέφι και μπρίο.

Αποτέλεσμα, μια τρυφερή, νεανική, δροσερή παράσταση, σκηνοθετημένη με στόχευση,  που τόσο λόγω των ευρηματικών, εμπνευσμένων διαλόγων του έργου, όσο και μέσω των σπιρτόζικων, ζωηρών, ερμηνειών αγγίζει το κοινό και η απήχησή της φαίνεται στο χειροκρότημα!

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Κείμενο: Pierre de Marivaux

Μετάφραση: Μαρία Καραδελόγλου

Σκηνοθεσία: Πάνος Δεληνικόπουλος

Σκηνικά: Ευαγγελία Κιρκινέ

Κοστούμια: Μαρία Καραδελόγλου

Κίνηση: Ειρήνη Καλογηρά

Δραματολόγος παράστασης: Κατερίνα Λιάτσου

Φωτισμοί – Φωτογραφίες: Κώστας Σιδηρόπουλος

ΠΑΙΖΟΥΝ

Ίνγκριντ Κουτσουρέλη

Χρήστος Κραγιόπουλος

Κωνσταντίνος Λιάρος

Νίκος Μήλιας

Αγγελική Νοέα

Μαρία Χριστοφίδου